Daniel Lerner, “The Passing of Traditional Society: Modernizing the Middle East” isimli monografisinde Türkiye, Mısır, Ürdün ve Suriye gibi ülkelerin içerisinde olduğu bir saha araştırması yapar. Modernleşme Kuramı’nın öncülerinden olan Lerner’ın bahse konu ülkelerdeki saha araştırmalarının asıl amacı, ilgili toplumların modernleşme pratiklerini gözlemlemek. Şehirleşme, okuryazarlık ve medya kullanımı üzerinden bir ölçek geliştiren Lerner, bu ülkelerin modernleşme deneyimlerine dair analizler yapmakta ve hangi toplumun ne kadar modern olup olmadığını da ortaya koymaktadır.

Lerner ve modernleşme kuramcıları medyayı, modernleşmenin kaldıracı kabul etmekte ve medya kullanım pratiklerini modernleşmenin önemli bir ölçütü saymaktadır. Dönemin gazeteleri başta olmak üzere soğuk savaşın etkisinde Voice of America ve Moskova Radyosu deneyimlerine de önemli bir yer ayıran Lerner, medyayı aktif bir biçimde kullanan toplumlarda empati ve analitik düşüncenin geliştiğini de ifade eder. Farklı dünyalar arasında empati kurulabilmesine imkan tanıyan medya araçları, aynı zamanda ideolojik bir işlev de görüyor. Lerner’ın Ankara Balgat’taki saha araştırmaları ve bunun Amerikan dış politikasındaki yerini, Lerner’ın resmi görevi üzerinden düşündüğümüzde, tablonun biraz daha netleştiğini söylemek mümkün.

Bu aşamada bir soru sormak gerekiyor. Gerçekten de medya, bizim farklı toplumlar hakkında bilgi sahibi olmamızı ve onlarla empati kurabilmemizi temin eden bir şey midir? Modernleşme kuramcılarının varsaydığı bu etki, günümüz dijital dünyasında ne ölçüde geçerlidir? Hiç kuşkusuz medya, bugün dünyanın farklı yerlerindeki gelişmeleri bildiren ve ilgili olduğumuz yerlerdeki gündelik ve politik hayatı bize aktaran bir araçtır. Bu nedenle, devletler bir tür kamu diplomasisi aracı olarak, diplomatik temsilcilerin yanı sıra ilgili oldukları ülkelerde yayıncılık faaliyetlerine de imza atmaktadırlar. Bu çeşitlilik bir yandan tek taraflı........

© Yeni Şafak