Hep toplumda kılık-kıyafete önem verilmiştir.

Osmanlı’da ilk uygulamanın Orhan Bey’in kardeşi Alâeddin Bey tarafından yapıldığı söylenir. Askerin başlığını kırmızıdan beyaza çevirmiş.

Fatih Sultan Mehmet döneminde Seyfiye, İlmiye ve Kalemiye kıyafetleriyle; kadın-erkek, Müslim-gayrimüslim kıyafetleri düzenlendi. Tarikat bağlılarının cübbeleri, hırkaları, gömlekleri, çakşırları ve bilhassa kavuk, külah ve sarıklarının renkleri ve biçimleri belirlenmiştir.

Devlet memurlarının kavukları görevlerinin sembolü ise tarikat erbabının başlıkları da hangi tarikata bağlı olduklarını gösterir. Öyle ki bu özellik mezar taşlarında bile vardır.

XVI. yüzyılın ortalarından başlayarak Tanzimat’a kadar her devirde gayrimüslimlerin kıyafetleriyle ilgili pek çok ferman çıkarıldı.

1568 tarihli bir fermanda bunların ayrıntıları şöyle ifade ediliyor: Yahudi ve Hıristiyan kadınları sade tülbent takınmalı, ayakkabıları siyah ve astarsız olmalı, Bursa kutlusundan fistan ve Şirvanî giymeleri, Müslüman kadınlara benzer kıyafet giymemeleri, Ermenilerin başlarına alaca kuşak sarmaları ve ferace giymemeleri gerekiyor.

Erkeklerde Yahudilerin şapkaları kırmızı, Hıristiyanların siyahtır.

Bunlar birer üniforma gibidir. Burada ayrıntısına giremeyiz ancak şurası bilinmelidir ki; Osmanlı’da kıyafet fevkalade disipline tabidir.

Nitekim Islahat Dönemi’nde

Nizam-ı Cedit

askerine o zamana kadar görülmemiş bir kıyafet giydirildiğinde uygulama tartışmalara sebep olmuş, bu üniforma Islahat karşıtları tarafından küfür alâmeti sayılmıştır.

I. Mahmut........

© Yeni Şafak