Washington öteden beri Çin’i serbest piyasa koşullarını manipüle ederek uluslararası ticaret sisteminin ilkelerine aykırı davranmakla suçlardı. Çin’in ulusal para birimi Yuan’ın değerini düşük tutarak düşük kur politikası üzerinden ihracat odaklı ekonomisini desteklemesi, yabancı yatırımcı şirketlere Çinli yerel ortak zorunluğu getirmesi, şeffaf olmayan sübvansiyonlar sağlaması, ticari sırların hırsızlığına göz yumması ve ihracat sınırlamaları Amerika’nın uzun şikâyet listesindeki pratiklerdendi. Biden dönemindeki ihracat sınırlamaları ve Trump yönetiminin Intel’in ortaklığına soyunması gibi bazı adımlar ise artık Amerika’nın da serbest piyasa kurallarını açıkça ihlal etmekten çekinmediğini gösteriyor.

TEŞVİKTEN HİSSEDARLIĞA

Trump yönetiminin federal devleti Amerika’nın en büyük teknoloji şirketlerinden biri olan ancak son yıllarda finansal zorluklar yaşayan Intel’in  ortağı haline getirmesi, kamu-özel sektör iş birliğini ‘teşvik’ bağlamından çıkararak ‘ortaklık’ düzlemine taşıması açısından bir kırılma noktası teşkil ediyor. Biden döneminde geçirilen CHIPS yasasıyla Amerikan çip üreticilerinin desteklenmesi hedeflenmişti. Trump yönetimi bu desteğin fiilen sermaye payına dönüştüğü bir modelin kapısını aralıyor. Bu adım, federal devletin ulusal güvenlik açısından kritik gördüğü sektörlerde sadece düzenleyici değil yatırımcı da olması anlamına geliyor. Finansal kriz dönemlerinde devletin verdiği destek karşılığında şirketlerin yönetimlerinde devletin kredisi geri ödenene kadar söz sahibi olması pratiğinden farklı olarak, devlet Intel’in sürekli bir ortağı haline gelmiş olacak.

Özellikle Cumhuriyetçilerin savunduğu serbest piyasa merkezli muhafazakâr ekonomi modeline tezat teşkil eden bu adımın farklı sektörlerde de atılabileceği belirtiliyor. Ticaret Bakanı Howard Lutnick’in savunma sanayiindeki Lockheed Martin gibi yüklenici........

© Yeni Şafak