Fatma Aliye’yi anlayabilmek için Fatma Aliye’nin hayatına benzeyen hayatlarda mesela, Namık Kemal’in oğlu Ali Ekrem Bolayır’ın hayatında geziniyor tekrar tekrar. Ali Ekrem’in kızı Selma Ekrem tam da İsmet Topuz’un yaşıtı. Bir yaş var aralarında. Aynı muhitlerin aynı zamanın aynı savaşların çocuğu ikisi de. Aynı muhitler...Biri Namık Kemal’in torunu öteki Ahmet Cevdet Paşa’nın.

Selma şapkasını daha özgür giyebilmek için evden ayrıldığında yıl 1923’tür. Selma henüz 21 yaşında. İsmet, Selma’nın gidişinden etkilenmişti belki. Onun gidişi içindeki çekip gitme duygusunu besleyip büyütmüştü. Tek başına ta Amerika’ya… Bulutlar ve dalgalardır belki de çekip gitmeyi besleyip büyüten… Bulutlar ve dalgalar. Güvertede Selma imajı...

Ülkeleri, dilleridir bundan böyle. Selma genç kızlığa ilk adım attığı günlerde çarşaf giymemek için saçlarını kısacık kestirmiştir. Bir yabancı olarak hürriyetini yakalamak istemiştir İstanbul’un sokaklarında. Hürriyeti, anadilini terk etmektir. Annesiyle Fransızca, kardeşiyle İngilizce konuşmuştur.

Selma’nın annesinin babası Celal Paşa, esir düşmüş bir Rum kızının oğludur. Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Rum kızı evlatlık edinmiştir. Celal Paşanın annesi çocuklarını eğitim görmeleri için Fransa’ya gönderen ilk kişidir. Bu durum Mısır’da günlerce konuşulur.

Günlerce konuşulur. Dil öğrenmesi için küffar memlekete gitmek. Tam bu noktada Adviye Hanım çıkar gelir. Ahmet Cevdet Paşa’nın pek kıymetli zevci. Fatma Aliye’nin gavurun dilini öğrenmesine karşı çıkmıştır Adviye Hanım. İnsan niye öğrenir ki gavurun lisanını. Lisanını değiştiren dinini de değiştirir diye feryat eder.

İkna edilir Adviye Hanım. Lisan bir araçtır.

Dil ve din. Arapça’ya yakınlık İslam dinine yakınlık. İngilizce’ye yakınlık Protestanlığa yaklaştırmıyor mu? Her hayat bir lisanın içinde........

© Yeni Şafak