Malezya’da Malaka’da yıllar önce bir nişana şahit olmuştum. Gelin almaya damat tarafı ‘tepah sirih’ denilen hediyelerle geliyordu. Bu bettlenut (betel cevizi), bettlenut yaprağı, limon ve yemişler dolu bir kutuydu. Malay kültüründe bir çeşit buzları eritme ve diyalog başlatma girişiminin sembolü olan bu kutuyu kız tarafının kabul etmesi evliliği onayladıkları anlamına geliyordu.

Malezya için buzları eritme, diyaloğu başlatma, siyasetten aileye her alanda ortak bir davranış modeli. Ülkenin politikasını biçimlendiren en önemli kavram “İslam hadhari.” “Hadhari” kavramıyla tanımladıkları resmi devlet ideolojilerinin; İslam’ın “eşitlik, adalet ve hakkaniyet” şeklindeki temel değerlerinden hareketle çözümler üretmek olduğunu söylüyorlar.

Palmiye ormanlarının çevrelediği ultra modern şehirleri, kendine has güzellikleri, hızlı ve istikrarlı ekonomik büyümesi ile Malezya dikkat çekici bir ülke. Ülkenin inşasında kalkınmayı İslami prensipler üzerinden kurgulayan ve tüm toplum kesimlerini arkasına alan, 1981-2003 ve 2018-2020 yıllarında başbakanlık yapan Mahathir Muhammed’in politikalarının payı büyük.

Ülkenin geçmişini şekillendiren Avrupa sömürgeciliği olmuş. 400 yüzyılı aşkın süre önce Portekizlilerin ardından Hollandalıların ve son olarak İngilizlerin hâkim olduğu ülkede Malaka şehrinin sembolü olan Hollanda yel değirmenleri sömürgeci geçmişin izlerinden sadece birisi. 1957’de bağımsızlığını kazanan Malezya’da İngilizlerin işgücü olarak getirdiği Çinli ve Hintliler ülkedeki etnik dağılımı bir hayli etkilemiş.

Siyaset “Bumi Putra” yani toprağın prensi denilen Müslüman Malayların elinde. Eğitimden mülk edinmeye, ticarete pek çok konuda Malayların imtiyazları var. Ülke dönüşümlü bir meşruti monarşi sistemiyle yönetiliyor. 13 eyaletin her birinin bir sultanı var. Sultanlar sırayla ülkenin........

© Yeni Şafak