Allah-Evren-İnsan ilişkisi ve deizm tartışmaları
Deist düşüncede Allah'ın, yeryüzüne ilk dokunuşundan sonra hiçbir şeye müdahale etmeyeceğini iddia eden durağan Tanrı anlayışı hâkimdir. Ancak bu yönelimdeki kişiler bazen panteizme (her şey Tanrı'dır düşüncesi) de kayabilmektedir.
Oysa İslami düşünce sistemi, özellikle tasavvufi öğreti, Allah'ın sürekli olarak varlık âlemine tecelli ettiğini ve âlem ile dinamik bir ilişki içinde olduğunu savunur. Mevlânâ, İbnü'l-Arabî ve diğer Anadolu erenleri Allah ve evren arasındaki ilişkiyi Kur'an ve Hadis ışığında açıklayan bir kâinat tasavvuruna sahiptir. Bu kâinatı okuma tasavvuru Vahdet-i vücûd anlayışı ya da yorumu olarak da ifade edilebilir.
Muhyiddin Arabî bu varlık anlayışının simgeleşmiş en ünlü ismidir. Ortaya koyduğu âlem (evren) tasavvuru Allah-âlem-insan ilişkisinin sırlarını nübüvvete uygun bir şekilde açıklamıştır ve yüzyıllardır tartışılmaktadır.
Vahdet-i vücûd anlayışı, İslam dinini özümsemiş bir aklın en üst noktada kullanılmasını gerektiren ve insanlığın aradığı Allah-âlem-insan ilişkisini açıklama iddiasında olan önemli bir düşünce sistemidir.........
© Yeni Mesaj
