1. GİRİŞ: AF BEKLENTİSİNİN ARKA PLANI

Türkiye’de ekonomi yönetimi, vergi sistemi ve kamu maliyesi bağlamında sıkça gündeme gelen bir sorudur: “Vergi affı çıkacak mı?” Bu soru, yalnızca borçlu mükellefler için değil; sistemin genel vergi adaleti, uyum düzeyi ve ekonomik sürdürülebilirliği açısından da kritik bir konudur.

Özellikle 2020-sonrası ekonomik dalgalanmalar, artan vergi borçları ve kamu gelirleri üzerindeki baskılar, yeniden yapılandırma veya af düzenlemelerini gündeme taşımıştır.

Ancak, vergi affı düzenlemesi bütün yönleriyle “kolaylık” anlamına gelmez; bazı yönleriyle vergi disiplinini ve adalet algısını zedeleyebilir.

Dolayısıyla bugünkü yazımda; yalnızca “af çıkar mı” sorusunun yanıtını değil, neden çıkarabileceğini, hangi formda olabileceğini, hangi riskleri taşıdığını ve mükelleflerin nasıl hazırlanması gerektiğini detaylı biçimde ele alalım.

2. VERGİ AFFI KAVRAMI VE KAPSAMI

2.1. Kavramsal Tanım

Vergi affı ya da daha kapsayıcı biçimiyle “vergi borçlarının yeniden yapılandırılması ve bazı fer’i yükümlülüklerin hafifletilmesi”, mükelleflerin ertelenmiş vergi ve diğer kamu alacaklarını daha ödenebilir hâle getirerek, kayıtsız faaliyetlerin sisteme kazandırılması ve kamu gelirlerinin hızla artırılmasını amaçlar.

Örneğin; gecikme zamlarının silinmesi, usulsüzlük cezalarının azaltılması, borçların taksitlendirilmesi gibi mekanizmalar içerilir.

2.2. Hangi Borçları Kapsar?

Affın kapsamı düzenlemeden düzenlemeye değişmekle birlikte, genel olarak şunları içerir:

Gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV, ÖTV gibi vergiler

Gecikme zamları, gecikme faizleri, usulsüzlük/spesifik cezalar

Bazı yapılandırmalarda SGK primleri ve bazı idari para cezaları da kapsam dahilinde olabilmektedir.

2.3. Türkiye’deki Uygulama Sıklığı ve Dinamiği

Araştırmalara göre, Türkiye’de 2000’li yıllardan itibaren yaklaşık her 2-3 yılda bir vergi affına ya da benzeri yapılandırma düzenlemelerine başvurulduğu tespit edilmiştir.

Bu durum, vergi affının bir “alışkanlık” biçimine dönüşme riski taşıdığı ve bu da vergi uyumu açısından olumsuz sonuçlar doğurabileceği konusunda eleştirilere yol açmaktadır.

3. NEDEN BİR VERGİ AFFI GÜNDEME GELEBİLİR?

Vergi affı düzenlemeleri aşağıdaki temel gerekçelere dayanır:

3.1. Bütçe Geliri İhtiyacı ve........

© Yeni Birlik