İnançlı İşlem, taraflar arasında kurulan güven ilişkisine dayalı özel bir borç ilişkisidir.

Bu işlemde bir kişi, bir mal veya hakkı diğerine belirli bir amaçla devreder, ancak karşı taraf bu hakkı yalnızca belirlenen amaç için kullanmayı ve amacın gerçekleşmesinden sonra geri devretmeyi taahhüt eder.

Bu taahhüdün yazılı hale getirildiği belgeye “İnanç Sözleşmesi” (veya “İnançlı İşlem Sözleşmesi”) denir.

Bu yazımda, İnançlı İşlem Sözleşmelerinin hukuki ve uygulama perspektifinden ayrıntılı olarak inceleyelim.

1. KAVRAMSAL TANIM

İnançlı mülkiyet devri, bir malın mülkiyetinin güven ilişkisine dayalı olarak devredilmesi, ancak devralanın bu hakkı belirli bir amaçla ve sınırlı şekilde kullanmayı taahhüt etmesidir.
Kısaca: “Mülkiyet görünürde devredilir, ama amaçsal olarak geçicidir.”

Bu tür devirlerde;

Malın mülkiyeti devralana geçer,

Ancak bu devrin amacı bir güven ilişkisini gerçekleştirmektir (örneğin bir borcun teminatı, bir sözleşmenin güvencesi, bir işlemin kolaylaştırılması),

İşlem tamamlandığında mülkiyet tekrar devredene döner.

2. HUKUKİ DAYANAK VE NİTELİĞİ

Türk hukukunda inançlı işlemler açıkça kanunda düzenlenmemiştir; ancak Borçlar Kanunu’nun 26. maddesindeki “sözleşme serbestisi ilkesi” ve Medeni Kanun’un mülkiyet devrine ilişkin genel hükümleri çerçevesinde geçerlidir.

Yargıtay, 1948 tarihli İçtihadı Birleştirme Kararı (E. 1945/14, K. 1948/6) ile bu işlemi geçerli saymış,
“Taraflar arasında güvene dayalı bir mülkiyet devri geçerlidir; inançlı ilişkiyi ihlal eden taraf kötü niyetli sayılır” hükmünü benimsemiştir.

Dolayısıyla inançlı mülkiyet devri Türk hukukunda “gizli bir güven sözleşmesi” niteliğindedir; bir anlamda trust benzeri ama İngiliz hukukundaki trust’tan farklı olarak şahsi borç ilişkisine dayanır.

3. UYGULAMA ALANLARI

İnançlı mülkiyet devri genellikle........

© Yeni Birlik