Fransız Devrimi’nin (1789) önemli isimlerinden Destutt de Tracy’nin itibârını kaybetmiş olan Felsefe’nin yerine ortaya attığı bilinen “ideoloji” kavramı da kısa zamanda “taraflı düşünme” anlamı kazanarak Felsefe’nin âkibetine uğramış ve itibar kaybetmiştir. Oysa Tracy, bu kavramı “düşünme bilimi” (idea logy) olarak kullanmıştı ama “ideoloji” kelimesi ölü doğmuş bir kelime olmuştur.

Aydınlanma Çağı’nın bu fâre doğuran dağına o kadar itici anlamlar yüklenmiştir ki, Fransa’yı cumhuriyetten imparatorluğa çeviren Napolyon “ideologlarla hiçbir şey yapılamaz” demiştir (Althusser, 2010:75). Dahası belki de Avrupa târihinin en etkili düşünce sistemi olan Marksizm’in isim babası Karl Marx bile kendi düşüncelerinin yanlış yorumlanması sebebiyle “Ben Marksist değilim” demek zorunda kalmıştır.

Deli gömleği

Cumhuriyet târihimizin en önemli düşünce adamlarının başında gelen Cemil Meriç, ideolojiler için “insan aklına giydirilen deli gömlekleridir” diyerek ideolojinin bir düşünce sistemi olmasının tam aksine insanı düşünemez hâle getiren sistemler olduğu teşhisini yapmıştır.

Farklı kaynaklardan beslenmeyi ve farklı bakış açılarına sâhip ve açık olmayı gerektiren düşünme filli, ideolojiler sebebiyle at gözlüğü hâline gelmiştir. Menfi anlama sâhip olan “ideolojik bakmak” ifâdesi hangi ideolojiye sâhip olursa olsun o kişinin bir konuya tek taraflı baktığı ve diğer bakış açılarını reddettiği anlamına gelir. Her ne ön isme sâhip olursa olsun bir ideoloji bir insanı bir fikrin “sâhibi” değil “esiri” yapar. İdeolojik bakış, sâbit fikirli olmak, âmiyâne tâbirle “körün bellediği gibi bellemek” veya “bildiğini okumak” demektir.

-İzmler, -cılıklar, - cülükler

Sonuna -izm, -cılık, -cilik, - cülük gibi ekler getirilerek bir ideolojiye isim yapılan kelimeler kadar anlam kaymasına uğratılan kelime yoktur. Mesela insan sevgisini bir düşünce sistemi ve hayat görüşü hâline getirdiği iddia edilen “Hümanizm” kelimesini dillerinden düşürmeyenlerin yapılan katliam ve soykırımlara sessiz kaldığını görüyoruz. Çevrecilik maskesi takıp binlerce hayvan ve bitkinin soyunu tüketen ve tabiatın dengesini bozanlar da başka bir örnektir. Türkçülük yapanların birçoğu Türk değildir. Kendi Müslümanlığıyla değil başkalarının........

© Yeni Birlik