“Trajik Başarı-Türk Dil Reformu” Üzerine Notlar-8

AHMET TALİB ÇELEN

Geoffrey Lewis’in “Trajik Başarı-Türk Dil Reformu” eserinden notlara devam. (Tercüme eden: Mehmet Fatih Uslu, Gelenek Yayınları, İstanbul, 2004)

3. Bölüm: Yeni Alfabe

…

Bundan bir yıl önce, Eylül 1922’de İstanbul basınının temsilcileriyle yapılan bir toplantıda, Hüseyin Cahit, Mustafa Kemal’e şöyle bir soru yöneltti: “Neden Latin alfabesini kabul etmiyoruz?” Atatürk’ün cevabı “henüz sırası değil” oldu. (Tarihe dikkat. Harf devriminden 6 yıl önce. A.T.Ç.) (s. 48)

Şubat 1923’te düzenlenen İzmir İktisat Kongresi’nde, üç işçi delegesi Latin harflerinin kabulü yolunda bir önerge teklif ettiler. Kongreye başkanlık eden General Kâzım Karabekir, İslâm’ın birliğine zarar verdiği gerekçesiyle bu önergeyi uygunsuz buldu ve konu üzerine şu sözleri sarf eden bir konuşma yaptı: “Derhal bütün Avrupa’nın eline güzel bir silah vermiş olacağız, bunlar âlem-i İslâm’a karşı diyeceklerdir ki, Türkler ecnebi yazısını kabul etmişler ve Hıristiyan olmuşlardır. İşte düşmanlarımızın çalıştığı şeytanetkârâne fikir budur.” (Karabekir Paşa’ya tamâmen haksız diyebilir miyiz? A.T.Ç.)

17 Kasım 1926 tarihli Hür Fikir gazetesinde Kılıçzade Hakkı, Kur’an’ın kutsallığının, hangi dilde yazıldığı ile alakası olmadığını belirten bir makale yazdı. Makalenin başlığı Kılıçzade’nin tezini apaçık özetliyordu; ‘Arap harflerini de Cebrail getirmemişti ya’ (Levend 1972: 397). Lakin bu tezde bir kurnazlık da vardı, tez Arabî-Farisî alfabeyi savunanların esas endişelerinden birini görmezden geliyordu: Eğer Latin........

© Yeni Akit