“Trajik Başarı-Türk Dil Reformu” Üzerine Notlar-7

AHMET TALİB ÇELEN

Geoffrey Lewis’in “Trajik Başarı-Türk Dil Reformu” eserinden notlara devam. (Tercüme eden: Mehmet Fatih Uslu, Gelenek Yayınları, İstanbul, 2004)

3. Bölüm: Yeni Alfabe

(…) Alfabe değişikliğinin amacı Türkiye’nin İslami Doğu ile olan bağlarını koparmak, içteki ve Batı dünyasıyla olan iletişimi kolaylaştırmaktı. (…) (s. 43)

(…) Osmanlı metinlerindeki sorunların önemli bir kısmı yazıcılar ve matbaacıların sözcük bölmede her zaman aynı dikkati göstermemelerinden kaynaklanır. (…) (s. 44)

Alfabede ıslahat çabaları:

Arabî-Farisî alfabede değişiklik yapma denemeleri, 1851 yılına, Ahmet Cevdet’in çabalarına kadar uzanır. Daha sonraları başkaları da sorun hakkında kendi çözüm yollarını ortaya koydular. Mayıs 1862’de, Antepli Münif Paşa, kurucusu olduğu Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye’de verdiği bir konferansta alfabenin yetersizliklerini okuryazar sayısının azlığına bağlıyordu. (…) Münif Paşa bu noktada iki muhtemel çözüm görüyordu. Birincisi, Arapça’dan gelen üç ve Türkçe’nin sesbiliminin ihtiyaç duyduğu sesler için icat edilecek beş yeni fonetik işaretle birlikte tam noktalama kullanarak yazmak ve yazılanları bu şekilde yayımlamaktı. (s. 44-45) (Bunu tatbik etmek mümkün idi. A.T.Ç.)........

© Yeni Akit