Yusuf Yavuz yazdı…

İktidarıyla muhalefetiyle siyasiler sokağa taşan bu öfkeyi çok iyi okumalılar. Siyaseti bir grup insanın zenginleşmesi için bir araç olarak görmeye son verip, sokağa taşan bu öfkenin sahibi olan halkın refahını önceleyen bir mecraya çekmeyi başaramadıklarında; bu öfke seli gün gelir tsunamiye dönüşür ve önüne ne gelirse yerle yeksan eder. Bu toprakların tarihi böylesi tsunamilerin izleriyle doludur…

İktidarıyla, muhalefetiyle siyasilerin ezberinde olan rutin siyaset biçimi, olağanüstü durumlar dışında kimlik ve inanç üzerinden ayrıştırılan toplumu yönlendirmek üzere kurulu.

Kutuplaştırma siyaseti bu topraklarda hep oldu. Geçmişte seksenlerden önce sağ-sol, doksanlardan itibaren laik-şeriat karşıtlığı üzerinden yaratılan hizipler siyasilerin işini kolaylaştırdığı gibi, Türkiye’nin de içinde olduğu bölgeyi kontrol etmeyi amaçlayan dışarıdaki güç odaklarının da amacıydı.

Bizans’ın da hipodromdaki araba yarışları üzerinden kutuplaştırdığı hizipler vardı. Maviler ve yeşiller gibi adlarla kutuplaşan taraftarların çatışmasıyla MS 6. yüzyılda (532 yılı) bugünkü Sultanahmet Meydanı’nın bulunduğu bölgede başlayan Nika isyanında İstanbul (Konstantinopolis) yakılıp yıkıldı, on binlerce insan can verdi. Ayasofya, bu kanlı isyanda can verenlerin kanı, canı, kemikleri üzerinde yükseldi!

Bu hiziplerin arkasında siyaseti yönlendirmesi amaçlayan aristokratlar vardı. Mavileri destekleyen İmparator I. Justinianus’un bürokrasideki yolsuzluklara karşı giriştiği mücadelede zarar görenler Yeşillerin arkasında konuşlandı. Ocak 532’de yapılan büyük araba yarışlarında patlayan Nika (zafer) isyanı, birikmiş öfkenin kitlesel patlamasına dönüştü.

Bugünkü Sultanahmet Meydanı’nın olduğu bölgedeki Hipodrom’dan taşan isyan ateşi, yaklaşık 1500 yıl sonra, şu saatlerde yine öfkeli kalabalıkların eylemine sahne olan Saraçhane bölgesini de kapsayacak şekilde tüm kente yayılmıştı. MS 4. yüzyılda yaptırılan Valens (Bozdoğan) Su Kemerleri de Nika isyanına tanıklık eden tarihi mekânlardan biriydi. Kenti yakıp yıkan öfkeli kitleler, doğu sınırına askeri yığınak yapan ve kamu harcamalarını kısan İmparatorun izlediği politikalar yüzünden yoksullaşmıştı. Küçük kentlerde yaşayanlara oranla daha dezavantajlı hale gelen halk, tarihçilere göre dini ve siyasi dönüşümler ve bitmeyen tartışmalar yüzünden iyice bunalmış ve patlamaya hazır hale gelmişti. (1)

İstanbul’da bundan yaklaşık 1500 yıl önce yaşananlar sanki günümüzü özetler gibi…

Bizans’tan Osmanlı’ya İstanbul iktidara karşı birçok isyan ve ayaklanmaya sahne oldu. İzmir’in Yunan ordusu tarafından işgal edilmesinin hemen ardından ilki 23 Mayıs 1919’da başlayan Sultanahmet mitingleri de kentin hafızasına sinmiş önemli tarihsel dönemeçlerden biridir. Sultanahmet mitingleri, ulusal kurtuluş savaşına giden yolun ilk kıvılcımlarını ateşlerken, Anadolu’nun birçok kentinde de reddi ilhak mitinglerine ilham verecektir.

Bu topraklarda yaşayan ve binlerce yıldır ezilen, sömürülen, vergiye boğulan, nefesi kesilen, bunaltılan ve umutları törpülenen halkın sabır taşı çatlayınca meydanlara çıkması bir kıvılcıma bakar. Bunun onlarca, yüzlerce örneği vardır tarihte.

Gezi’de sokağa çıkıp tepkisini yansıtan kitlelerin psikolojisi de genel olarak buydu: Yaşam biçimlerine, tercihlerine müdahale edilen, tepeden bakılan, ötekileştirilen ve yaşam alanlarına abartılı şekilde yapılan saldırılara karşı biriken öfkenin patlamasıydı. Bu birikmiş öfkeyi ve sıkışmışlığı göremeyen, görse de inatla ateşe körükle giden otoritenin tek bir kelimeyle, tek bir adımla önleyebileceği olaylar aylarca ülkeyi gerilim altında tuttu ve sonuçta toplumsal tepki alanlarının neresinden bir sızıntı varsa oraları tamamen kapatan bir süreç yaşandı.

15 Temmuz kalkışmasından sonra ardı ardına gelen OHAL uygulamaları ve KHK’larla sindirilen toplum, bu iklimde yaratılan ‘Başkanlık Sistemi’ ile 2018’de tek adam rejimine geçen ülkede iyice sindirildi.

Başkanlık sistemine geçişin ardından alınan seçim yenilgilerinin darmadağın ettiği muhalefet partileri ilk kez geçtiğimiz 31 Mart 2024’te yapılan yerel........

© Veryansın TV