Yıldırım Koç yazdı…

Türkiye’de sosyalist/komünist harekette özellikle Lenin döneminde Sovyet Rusya’ya toz kondurmama, Sovyet Rusya’nın Türkiye’nin kurtuluş mücadelesine katkısına gereğinden fazla önem verme, Sovyet Rusya’nın Türkiye’nin “dostu” olduğunu vurgulama eğilimi çok güçlüdür. Halbuki, devletler arasında dostluk yoktur, karşılıklı çıkarlara dayalı ittifaklar söz konusu olabilir. Sovyet Rusya da, Kurtuluş Savaşımız döneminde, kendi ülke çıkarlarını ön planda tutan bir politika izledi ve dönem dönem farklı arayışlara girdi.

Sovyet Rusya’nın daha Kurtuluş Savaşımız döneminde tartıştığı konulardan biri, Rus Devrimi sonrasında oluşan ve Kızıl Ordu tarafından yenilip büyük bölümü Türkiye’ye kaçan Vrangel ordusunu, Boğazlar’ı, İstanbul’u, Edirne’yi, Selanik’i ele geçirmekte ve Balkan ülkelerinde ayaklanma gerçekleştirmede kullanma olasılığıydı.

1921 yılı Nisan ayında Anadolu’da Yunan ordusu Birinci İnönü ve İkinci İnönü zaferleriyle geri püskürtülmüştü. Ancak milli ordu henüz yeterince güçlü değildi. Diğer taraftan, İstanbul ve Çanakkale Boğazları Sovyet Rusya açısından önemini koruyordu. Sovyet Rusya’nın önemli hedeflerinden biri, boğazların Sovyetler’in kontrolü altındaki güçlerin denetimine geçirilmesiydi. Ayrıca, Trakya bölgesinin Sovyet kontrolü altına alınması da, Balkanlar’a yönelik Sovyet politikalarının hayata geçirilebilmesi açısından önemliydi.

Ali Fuat Cebesoy’un aktardığına göre, bu tarihte “General Vrangel’in Çatalca’da onbeş bin ve Gelibolu’da da yirmi bin muharip askeri vardı.” (Cebesoy, Ali Fuat, Moskova Hatıraları, 21.11.1920-2.6.1922, Vatan Neşriyatı, İstanbul, 1955;185)

Stalin 21-22 Nisan 1921 gecesi Ali Fuat Paşa’yı davet etti ve bir öneride bulundu:

“İstanbul’da bulunan Vrangel ordusu enkazının bütün memur, zabit ve askerlerini 7 Nisan tarihli beyannamemiz ile affettiğimizi biliyorsunuz. Bunların tarafımıza geçtiklerine dair haberler alıyoruz. Şimdi ortada yeni bir vaziyet var. Anadolu’daki Türk ordusu İstanbul’a........

© Veryansın TV