Yavuz Alogan yazdı…

Söz uçar yazı kalır sözünü, söz uçar yazı okunmaz, göz ucuyla okunsa da anlaşılmaz, anlaşılsa da hatırlanmaz, hatırlansa da kullanılmaz, sonunda kaybolup gider şeklinde değiştirmek gerekir.

Bunun en önemli sebebi, hiç kuşkusuz, 1990’larda kitleselleşen, 2000’lerde yerkürenin tamamına hızla yayılan internet kullanımıdır. İnternet küresel kültürleri farklı seviyelerde sabitleyerek yaygınlaştırdı; sözün uçuculuğunu artırdı, yazı yerini görselliğe bırakmaya, kısa mesajlar ve iletiler uzun metinleri kovmaya başladı.

Bütün bunlar çok kısa sürede, kabaca on beş yirmi yıl içinde gerçekleşti. Mesela hayatımızın ayrılmaz parçası hâline gelen Google 1998’de, Google Crome 2008’de; başlıca iletişim ve haberleşme aracımız Facebook 2004’te, Twitter (X) 2006’da hayatımıza girdi. Büyük ansiklopediler dijital âleme aktarılırken, herkesin temel bilgi kaynağı Wikipedia 2001’de ortaya çıktı. 2005’te icat edilen YouTube Türkiye’ye yedi yıl sonra, 2012’de geldi.

Cep telefonu inanılmaz bir hızla yaygınlaştı, bedenimizin/beynimizin ayrılmaz bir parçası oldu. Türkiye’de cep telefonuyla ilk görüşme, çok yakın bir tarihte, Başbakan Tansu Çiller ile Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel arasında, 1994’te yapıldı. Günümüzde dağdaki çobandan kentteki kâğıt toplayıcısına, holding patronuna kadar herkesin cebinde internete de bağlanabilen bir telefon var.

2000’li yıllarda X’ten YouTube’a kadar yukarıda saydığım bütün “uygulamalar” cep telefonuna sığdırıldı, giderek Yapay Zekâ’yla (YZ) desteklendi. Yirmibirinci yüzyılın ilk çeyreğinde bütün toplumsal sınıf ve tabakalardan her türlü insan kendi kültürel katmanına denk düşen her türlü bilgi, eğlence, haber ve yorum kaynağına cepten ulaşma imkânına kavuştu.

Kavuştu da ne oldu?

Basılı kitap, gazete ve dergi 19. yüzyılın sonunda çıktığı tahtında inerek sisler içinde uzaklaşmaya başladı. 2025 Frankfurt Kitap Fuarı’nda okurun kitap okumaktan giderek vazgeçtiği, yayıncılık sektöründe işsizliğin arttığı, kitapçıların kapanmakta olduğu saptandı. Avrupa’da kitap sektörünün fiyat artışları nedeniyle hâlâ kârlı olduğu (24, 9 milyar dolar) fakat piyasaya sürülen kitap sayısının 95 milyon azaldığı........

© Veryansın TV