İmam Ebu Hanife hazretlerinin cenazesinde elli bin kişi bulundu. Hayzuran’a defnini vasiyet ettiği öğrenilince, halife gözyaşlarını tutamamış, öldükten sonra bile bize nasihat ediyor demiştir. VIII. asırda Irak’ta yaşamış bir zât, tarihte hiçbir âlime nasip olmayacak şekilde, milyonlarca kişinin takip ettiği bir hidayet ve feyiz kaynağı olmuştur. Ebu Hanife, Türklerin de tabi olduğu ve onları dünya hâkimiyetine taşıyan yolun kurucusudur.

Kimin babası?

İmam Ebu Hanife, 80/699 senesinde Irak’ın Kûfe şehrinde doğdu. Esas adı Numan idi. Ecdadı Kâbil’den gelme Fars asilzâdelerinden idi. Dedesi Zûta’nın babası Mah (Hürmüz), Sâsânîlerin Bağdad valisi (merzban) idi. Zûta, Hazret-i Ömer’in elinde Müslüman olmuş ve Numan ismini almıştı. Babası Sabit ise Hazret-i Ali ile görüşmüş, hatta doğum gününde kendisine faluzeç (tereyağlı fıstık ezmesi) ikram ederek hayır duasını almıştı. Araplarda herkes Ebu lakabıyla anılır. Ebu “babası” demektir. Resulullah Efendimizin künyesi Ebu’l-Kasım idi ki, Kasım’ın babası demektir. Ama bu lakap her zaman çocuğu kastetmez. Nitekim Ebu Hanife’ye bu künyenin verilişi, hanîfe adında bir kızı olduğundan değildir. Bel kuşağında, Irak’ta hanîfe denilen bir hokka-kalem takımı taşıdığı için veya doğru itikadı (hanîfliği) sonraki nesillere ulaştırıp bir cihetle hanîflerin manevî babası olduğu için bu künye ile anılmıştır. İmam-ı A’zam (En Büyük İmam) lakabı ise, Ehl-i sünnet itikadının bir nevi kurucusu olarak görülmesinden dolayıdır. İmam, Arapça önder demektir. Dinî ilimlerde sözü sened olan âlimlere verilen isimdir.

"İman Süreyya yıldızına gitse…"

Ebu Hanife, fevkalâde kabiliyetleri sayesinde küçük yaştan beri ilimle meşgul olmuş; Enes bin Malik hazretleri gibi Sahabe’den birkaçına yetişerek bunlardan hadîs rivayet ettiği için Tâbiîn denilen ve Cenab-ı Peygamber tarafından övülen üç zümreden ikincisine mensuptur. Evvela kelâm ile meşgul olarak, zamanının heretik (sapkın) cereyanlarıyla mücadele etti. Hazret-i Peygamber ve eshabının bildirdiği inanç bilgilerini sistematik şekilde topladı. Bu hususta Fıkh-ı Ekber adıyla bir kitap yazdı. Bu kitap, Müslümanların Ehl-i sünnet itikadının esasının sonraki nesillere naklini temin eden çok mühim bir eserdir. Onun için Sehl bin Abdullah Tüsterî hazretleri der ki: “Yahudi ve Hristiyanlar arasında böyle bir âlim bulunsaydı, bugünki........

© Türkiye