Prof. Dr. Burak Gönültaş Sağlıklı ve mutedil bir aile atmosferinde ebeveynler ile çocuklar arasında bir kanal oluşur. Bu kanal vasıtasıyla aile, toplumun ahlaki, dinî, kültürel, ananevi vs. birçok kuralını ve değerini aktarabilir. Hele bunu sevgiyle ve pedagojik kaidelere uygun olarak yaparsa ve üstüne kendisi de örnek olursa, fert bu değerleri benimser. “Aile terbiyesi almış” denilen fertler, böyle bir aile ortamında yetişmişlerdir. Bu çerçeveden hareketle aslında suçluluk ve aile ilişkisinin nerede aranacağı genel hatlarıyla anlaşılabilir. Aileler sistem olarak fonksiyonlarını kaybettiklerinde, fert üzerindeki kontrolü sağlayamıyorlar. Böyle ailelerde kişiler aile dışı olumsuzluklardan (kötü arkadaş, uyuşturucu bağımlılığı, suçlu arkadaşlarla tanışma vs. gibi) çok çabuk etkileniyorlar. Bazı aileler ise kendi fertlerine doğrudan suçu öğreten olabiliyorlar. Türk toplumunda aile, sosyal devamlılığın önemli bir öğesidir ve aile fertleri arasındaki ilişkinin önemi ve devamlılığı baskın değer (akrabalara saygı ve görüşme gibi) olarak fertlerin davranışlarında (arkadaş seçimi, eş seçimi, iş seçimi, eğlenme şekli, politik bakış vs.) etkilidir. Toplumda önemli bir işlevi yerine getiren ailenin devamlılığı bu açıdan oldukça önemlidir. Türkiye’de 2025 yılı, sosyal bir farkındalığın oluşturulması adına “aile yılı” olarak seçildi. İçinde bulunduğumuz senenin odağına ailenin konulması önemli bir gelişmedir. Memleketimizin kalkınma hamleleri için yapılacak her çalışmanın aile kurumuna katkı sunması, aileyi koruması ve geliştirmesi, yediden yetmişe tüm kesimlerin menfaatine olacaktır. Hazırlanan eylem planı (Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi Vizyon Belgesi ve Eylem Planı, 2024-2028) ile aile kurumunun önemi, aile içindeki birlik ve beraberliğin korunması ve ailenin desteklenmesi üzerine bir ilerlemenin ve sürekliliğin oluşturulması hedeflenmektedir. Ailenin güçlenmesi ise fertlerin daha tesirli sosyalleşmesini, kültürün ve ananevi yapının devamlılığını ve toplumsal huzur ve sağlığın korunmasına katkıda bulunacaktır. Biz de bu yazımızda aile kurumunun suçun önlenmesi üzerine katkısını tartışacağız. Öncelikle aile bir sistem olarak ferdin menfi davranışlarda bulunmasını nasıl engelliyor ona bakmalıyız.

BİR SİSTEM OLARAK AİLE KURUMU

Aileler varlıklarını devam ettirebilmek ve denge sağlayabilmek için iç ve dış münasebetleri düzenlerler. Aile sistemi içerisinde meydana gelen her fiil ve tepki bir bütün olarak değişimi ve algılama şeklini belirler. Dinamik bir yapı olarak oluşturduğu kurallar ile geri bildirimler çerçevesinde, kendi içinde ve çevresiyle “münasebet etme” (duruma göre davranma şekilleri ve yorumlanması) dengesini kurar. Bu sebeple aile, fertlerin tesirli-sıcak ilişkileri sayesinde esnek bir yapıdadır ve bu şekilde zor şartlara rağmen fonksiyonunu yerine getirebilir. Yani aile içinde fertlerin münasebetlerinin niteliği ne kadar iyiyse, aile içindeki psikolojik atmosferi ve sıcaklığı oluşturacak dengenin kurulması da o kadar rahat olacaktır. Bu iklim dayanışmayı, organize olabilmeyi, bağlılığı, problemleri çözebilmeyi, aynı dili konuşabilmeyi sağlayarak fertler arasında birbirine katlanma ve anlayışlı olmayı sağlayacaktır. Böyle bir ortamda fertlerin pozitif davranışları kazanmaları ve değerleri benimsemeleri daha kolaydır. İklimin negatif olması ise aile fertleri arasındaki etkileşimi bozarak, ailenin fert üzerindeki tesirini kötü etkiler. En kötüsü de fertler arası münasebetler kalitesiz hâle gelir. Bakın, fiziken aynı evde yaşayan ancak duygusal olarak farklı dünyalarda olan aileler hâline gelmeye başlamadık mı?

AİLE TERBİYESİ SUÇA MÂNİ OLUR

Özetle anlatmak istediğimiz şu: Ferdin topluma uygun bir kişi olmasında toplumun kural, değer ve normlarının öğretilmesi, benimsetilmesi ve uygulatılması önemlidir ve aile bu safhanın birincil unsurudur. Sağlıklı ve mutedil bir aile atmosferi, yani sevgi, saygı, ilgi ve esirgemenin........

© Türkiye