Prof. Dr. Burak Gönültaş

Pandemi sonrasında en az ekonomide yaşanan kadar önemli bir enflasyonla daha karşı karşıyayız. O da psikososyal problemler enflasyonudur. Artık daha öncesinde şahit olmadığımız şekilde şiddetin, cinayetin, istismarın yani antisosyal davranışların en uç örneklerini görmekteyiz.

Ekonomide olduğu gibi psikososyal problemler enflasyonu için de birtakım yapısal tedbirler alınmalı ve insanların farkındalıkları arttırılmalıdır.

Okullar ters bir etkiyle çocuğun zorbalığı, flörtü ve fanatizmi öğrendiği mekânlar oldu.

Covid-19 pandemisi safhasında en çok konuşulan şeylerden biri şuydu: Pandeminin ekonomik yansımalarını da göreceğiz!

Şimdi pandeminin ardından başlayan ekonomik enflasyonun sıkıntılarını bütün toplum olarak yaşamaktayız. Bu sebeple son dönem politikalarda asli yönelimin ekonomik reformlara ve daha iyi iktisadi şartların oluşturulmasına kaydığını görebiliyoruz. Umarım tez zamanda bu problemi çözeriz.

Ancak pandemi sonrasında en az bunun kadar önemli bir enflasyonla daha karşı karşıyayız. O da psikososyal problemler enflasyonudur. Öyle bir enflasyon ki, sadece mustarip olanları değil, beraber yaşadığımız bütün fertleri negatif etkiliyor. Enflasyonla kastettiğimiz şey ise daha öncesinde şahit olmadığımız şekilde hırsın, şehvetin, para kazanma arzusunun, gösterişin, kandırmanın, dolandırıcılığın, şiddetin, cinayetin, istismarın, yani antisosyal davranışların en uç örneklerini görmemiz. Belki de en kötüsü, bebeklerin hayatını hiçe sayıp ailelerin umutlarını ve dezavantajlı durumlarını istismar ederek para kazanma hırsının nasıl da kolayca rasyonelleştiği: Bir bebeğin hayatına mâl olacağını bile bile sırf para için bir canın değersizleştirilmesi…

Diğer yandan düzeni sağlamakla, insanlara hizmet götürmekle görevli kişilerin aşırı yozlaşması, kontrolünü kaybetmesi bu enflasyonun bir diğer götürüsü. Yani okumuşundan okumamışına, esnafından memuruna, ev kadınından üniversitedeki hocaya, din görevlisinden muhtarına, avukatından doktoruna, yazarından gazetecisine, annesinden babasına kadar resmî ya da resmî sıfatı olmayan her kişi bu enflasyonu körüklüyor ve sırayla gündemi değiştirecek roller alıyorlar. Kendini korumayı başaranlar da arka planda kalıyor. Bu enflasyon ortamı onların seslerinin de çıkmasını, sorumluluk almalarını olumsuz etkiliyor. Böylece toplumun her katmanına sirayet eden bir pervasızlık söz konusu oluyor. Velhasıl olaylar olayları kovalıyor; bizler de korkuyor, kızıyor ve sağa sola çıkışıyoruz. Sanıyoruz ki daha fazla polisle, mahkemelerin daha çok çalışmasıyla, cezaevlerini tıka basa doldurmakla bir anda bu enflasyon düşüşe geçecek ve her şey güllük gülistanlık olacak. Maalesef öyle değil, psikososyal problemlerin azalması için en önemli değişim kendimizden başlamalı ve bizle birlikte çevremize ve tüm cemiyete yayılmalı.

PANDEMİ ANTİSOSYALLİĞİ HIZLANDIRDI

Pandemi sürecinde hastalığa yakalanmamak için alınan tedbirlerden biri evlere kapanmak olmuştu. Kapanma (ya da izolasyon) tabiatı gereği diğer insanlarla daha az temas ve münasebete sebep olurken, ev içerisindeki iklimi de olumsuz şekilde etkiledi. Şöyle ki, daha öncesinde belli bir rutini olan yetişkinler ve çocuklar evleri dışındaki imkanların pek çoğundan uzaklaştılar. Bunlar çoğunlukla günlük zamanlarını geçirdikleri iş, eğitim, oyun gibi aktiviteleri içeriyordu. Diğer yandan akraba, komşu, arkadaş vs. gibi yakın etkileşim alanları da bu safhada fonksiyonunu kaybetti. Dışarıdaki ve yakın çevresindeki bu kısıtlamalar, fertlerin ev dışındaki psikososyal ihtiyaçlarını karşılayamamalarına sebep oldu. Bu durumda psikososyal kaynaklara ulaşamayan fertler, ev içerisinde bunları ikame etmek istediler ancak ev içi şartlar yetersizdi. Bu şartlar, fertleri psikososyal ihtiyaçlarını karşılayabileceklerini (iş, eğitim, oyun, arkadaş çevresi vs.) düşündükleri paralel bir sosyal alana yani siber ortamlara sürüklenmelerini kolaylaştırdı. Siber ortamlar her ne kadar fertlerin psikososyal ihtiyaçlarına kaynaklar........

© Türkiye