Dr. Mustafa Öztürk Çalışanlara yönelik sistematik, kasıtlı psikolojik baskı davranışları ifade eden “mobbing” iş hayatımızdaki önemli problemlerdendir. Ne yazık ki engelli kişiler de mobbinge maruz kalmaktadır. Eğitimi sektörü ise görme engellilere yönelik mobbingin sıkça yaşandığı bir sahadır. Mobbing, yalnızca kişilerin psikolojisini değil, motivasyonlarını ve mesleki itibarlarını da doğrudan etkiliyor. “Ne yaparsam yapayım görünmüyorum” hissine kapılan kişiler, zamanla gönüllü çalışmalardan geri çekiliyorlar. Görme engelli çalışanlar sıklıkla “yetersiz” olarak algılanmaktadır. Mobbing, 1980’lerde iş hayatı literatürüne giren ve çalışanlara yönelik sistematik, kasıtlı psikolojik baskı davranışlarını ifade eden önemli bir problemdir. Bu davranışlar genellikle ferdin iş ortamından uzaklaştırılması veya performansının zayıflatılması hedefini taşır. Bireysel rekabet, yönetici-çalışan çatışmaları ve kötü kurum kültürü gibi sebeplerle ortaya çıkan mobbing, çalışanların ruh sağlığını ve iş motivasyonunu negatif etkilerken, iş yerindeki verimliliği ve güven ortamını da zedeler. Dijitalleşme ve uzaktan çalışma, mobbingin online ortamlarda da yaşanmasına sebep olmaktadır.

EĞİTİM SEKTÖRÜNDE MOBBİNGİN YAYGINLIĞI

Ne yazık ki engelli kişiler de mobbinge maruz kalmaktadır. Eğitimi sektörü ise görme engellilere yönelik mobbingin sıkça yaşandığı bir sahadır. Eğitim sektörü, özellikle kadın çalışanlara yönelik mobbing ve ayrımcılığın sık yaşandığı bir alan olarak öne çıkmaktadır. Türk Eğitim-Sen’in 2025 tarihli anketine göre, kadın eğitimcilerin P,2’si sadece kadın oldukları için mobbinge uğradığını belirtmiş; V,2’si sözlü, ,5’i fiziki şiddet yaşadığını ifade etmiştir. Benzer şekilde, Hürriyetçi Sendikalar Konfederasyonu’nun çalışmasında da kadınların p’i duygusal şiddete maruz kaldığını belirtmiştir. Mobbing Derneği verilerine göre ise eğitim, sağlık ve hizmet sektörlerinin ardından en çok mobbing şikâyeti alan üçüncü sahadır. Bu durum, mobbingin eğitim kurumlarında yapısal bir problem hâline geldiğini göstermektedir. Kadınlara yönelik sistematik mobbing, yalnızca bireysel hakları değil, aynı zamanda eğitim sisteminin genel işleyişini ve kalitesini de olumsuz etkilemektedir. Bu sebeple daha kapsayıcı ve etkili politikalar geliştirilmesi gerekmektedir.

GÖRME ENGELLİLERE MOBBİNG

Eğitim sektöründe görme engelli kişileri, mesleki yeterliliklerine rağmen ön yargılara dayalı dışlama ve psikolojik baskılara maruz kalmaktadır. Bu durum kimi zaman dolaylı, kimi zaman ise sistematik bir mobbing sürecine dönüşmektedir. Görme engelli çalışanlar sıklıkla “yetersiz” olarak algılanmakta, bilgiye erişim kısıtlamaları yüzünden rutin görevlerden dışlanmakta, sınav görevleri verilmemekte veya toplantılarda söz hakkı tanınmamaktadır. Araştırmalar, engelli fertlerin maruz kaldığı mobbingin genellikle pasif nitelikte olduğunu; selam vermeme, ortak kararlara dâhil etmeme, iş yükünü dengesiz dağıtma gibi davranışlarla uygulandığını ortaya koymaktadır. Bu durum, görme engellilerin mesleki gelişimini engellemekte ve istihdam sürekliliğini tehdit etmektedir.

YENİ NESİL PSİKOLOJİK BASKI ARACI OLARAK MOBBİNG

Günümüzde mobbing daha örtük, sistematik ve teknolojik yollarla uygulanmakta; bu yüzden “yeni nesil psikolojik baskı aracı” olarak tanımlanmaktadır. Dijitalleşme ile birlikte e-Posta yoluyla dışlama, online toplantılarda söz hakkı vermeme ve teknik yardım sunmama gibi davranışlar yaygınlaşmıştır. Görme engellilerin dijital zorluklarının “yetersizlik” olarak algılanması ve bu algının mesleki dışlamaya dönüşmesi, yapısal sorunların bir göstergesidir. Görünüşte demokratik olan kurumlar........

© Türkiye