1552 yılının 15 Ekim tarihi Kazan Tatarları için bir kaygı günüdür. Bu olay tarih sayfalarına, şehitlerin kanı, dul ve yetimlerin gözyaşı ile yazılan bir tarihtir. Kazan Hanlığı tarihinde Süyümbike1 Hanbike’nin önemli bir rolü ve bağımsızlık bağlamında büyük katkısı bulunmaktadır.

Süyümbike (1519–1557), Nogay Hanı Yusuf Mirza’nın kızıdır. Süyümbike 1533 yılında tarihçi Hadi Atlasi’nin (1876–1938) tabiriyle “Ruslar tarafından kullanılan, ulusal şuurdan yoksun kişi” olan Can Ali Han ile evlenmiştir. Süyümbike’nin babası Yusuf Han, millî şuuru yüksek olan bir şahsiyettir. Kızını Rus yanlısı Can Ali ile evlenmesine razı gelmesinin birkaç millî ve siyasi nedeni olduğunu söylemek mümkündür. İlk neden, millî şuuru yüksek olan Süyümbike’nin millilikten yoksun olan Can Ali’ni etkileyeceği ve kendi taraflarına çekebileceği düşüncesidir. Diğer neden ise, Altın Ordu Devleti’nin çöküşünden sonra paramparça olan Türk Dünyası’nı tekrar tek çatı altında toplayarak birleştirmek ve Ruslara karşı birlikte direnmektir. Yusuf Han’ın Türkleri birleştirme fikri bir yere kadar işe yaramış, o dönem Kazan-Nogay-Kırım gruplarını tek çatı altında toplamayı başarmıştır. Dillere destan güzelliğiyle etrafa nam salan Süyümbike, asaleti, zekâsı ile de Kazan Hanlığı’nın en sevilen, en sayılan ve en cesur kadını olmuştur. Zengin, fakir ayırt etmeden herkese eşit davranan Süyümbike, o gün bugündür Kazan Tatar Türklerinin kalbindedir.

1535 yılında Kazanlılar Can Ali Han’a karşı ayaklanmış ve bunun sonucunda 25 Eylül 1535 tarihinde Can Ali Han kendi halkı tarafından öldürülmüştür.2 Can Ali’nin ölüm haberini alan Safa Giray Kazan’a geri dönmüş, Kazan Hanlığı tahtına ikinci kez oturmuş ve gelenek gereği dul kalan Süyümbike ile evlenmiştir. 1549 yılının Mart’ın Safa Giray Han aniden ölmüştür. Böylece, Kazan hansız, Süyümbike dul, Ötemiş Giray ise yetim kalmıştır. Safa Giray’ın ölümünden sonra hanın oğlu Ötemiş Giray (1546–1566) han ilan edilmiştir. Ancak Ötemiş henüz 2 yaşında olduğundan devlet işlerine Süyümbike bakmıştır.

24 Kasım 1549 tarihinde Moskova’dan yola çıkan Rus askerleri 14 Şubat 1550 tarihinde Kazan şehrini kuşatmıştır. Sayısı 150 bin olduğu tahmin edilen Rus birliği Kazan’ın üstüne topla saldırmış,........

© Turkish Forum