Suudi Arabistan, Ortadoğu’daki en önemli bölgesel aktörlerden biri olup hem ekonomik gücü hem de siyasi nüfuzuyla bölgedeki gelişmelere yön veren ülkeler arasında yer almaktadır. Suriye meselesi, Suudi Arabistan için yalnızca bölgesel bir krizden ibaret değildir; aynı zamanda tarihsel, siyasi ve stratejik boyutları olan çok katmanlı bir mesele olarak görülmektedir. Suudi Arabistan’ın Suriye’deki politikaları, sadece Şam’da mevcut yeni yönetim yahut Fırat’ın doğusundaki ABD destekli illegal yönetim ile ilişkiler üzerinden değil, İran’la rekabet, Levant bölgesindeki etkisini artırma, su kaynaklarına erişim ve bölgedeki kabilelerle olan bağlarını (-ki birçoğu ile akrabalık bağları da vardır) güçlendirme gibi farklı dinamikler çerçevesinde ele alınmalıdır.

Suudi Arabistan’ın Suriye’ye olan ilgisi, yalnızca son on yıllara dayanmamaktadır. İki ülke arasındaki ilişkiler, Türk İmparatorluğu sonrası dönemde şekillenen Ortadoğu sınırları ve Suudi Arabistan’ın kendi bölgesel hegemonyasını kurma çabalarıyla doğrudan bağlantılıdır.

1920’ler ve 1930’larda Suudi Arabistan’ın kurucusu Abdülaziz bin Abdurrahman, Suriye topraklarını doğal bir Arap coğrafyası olarak görmüş ve Haşimi hanedanına karşı rekabet içerisinde olmuştur. İngiltere’nin bölgede Haşimi yönetimlerini desteklemesi, Suudi Arabistan’ın Suriye’ye yönelik doğrudan müdahalelerini sınırlamış olsa da Riyad yönetimi, Suriye üzerindeki etkisini artırmak için farklı stratejiler izlemiştir.

Soğuk Savaş Dönemi’nde ise Suriye’nin 1949’da yaşadığı askeri darbe, Suudi Arabistan’ın bölgedeki etkisini artırma çabalarının bir parçası olarak değerlendirilmiştir. Bu dönemde, Riyad yönetimi, Arap dünyasındaki monarşileri desteklerken, Suriye’deki Baasçı ve pan-Arabist hareketlere karşı ise mesafeli bir duruş sergilemiştir.

2010’lu yıllar ve Arap Baharı döneminde ise Suriye iç savaşının patlak vermesiyle birlikte Suudi Arabistan, Beşar Esad yönetimine karşı Sünni muhalefeti desteklemiş ve İran’ın bölgedeki etkisini kırmak için Suriye’ye aktif olarak müdahil olmuştur. Bu müdahilliğin büyük oranda ABD ile ittifak halinde gerçekleştiği de kamuoyunun malumudur.

Suudi Arabistan’ın Suriye politikasını belirleyen temel unsurlar hem tarihsel bağlardan hem de günümüzün........

© Türkgün