Tarımda bazı aylar vardır; hasat rakamı açıklamaz, rekolte ilan etmez ama sezonun kaderini fısıldar. Kasım ayı tam da böyle bir eşiktir. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin Kasım 2025 Fenolojik Değerlendirme Raporu, 2025/26 tarım sezonunun daha başında hangi risklerle ilerlediğini ve üreticinin hangi refleksleri geliştirdiğini açık biçimde ortaya koyuyor.

Özetle: Yağış yetersiz, ekilişler gecikmeli, ürün tercihi değişiyor. Ve bütün bu tablo, iklim değişikliğinin artık istisna değil “yeni normal” olduğunu bir kez daha hatırlatıyor.

Yağışlar Alarm Veriyor!

Kasım 2025’te Türkiye genelinde ortalama yağış 33,4 mm olarak gerçekleşti. Bu rakam, uzun yıllar kasım normali olan 58,3 mm’nin yüzde 43 altında, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 39 daha düşük. Özellikle Karadeniz Bölgesi’nde yağışlar normaline göre yüzde 59 azaldı; Rize ve Artvin son 65 yılın en düşük kasım yağışını aldı. Buna karşın Marmara ve Ege’de yer yer normallerin üzerinde gerçekleşen yağışlar, ülke geneline yayılan kuraklık gerçeğini değiştirmeye yetmedi.

Artık Meseleyi Daraltmanın Anlamı Yok!

Kasım 2025 tarladan gelen bir “fenolojik rapor” değildir sadece; bu belge, Ülkemizin iklim çağında nasıl bir jeopolitik risk alanına girdiğinin sessiz ilanıdır.

Yağış eksikliği, geciken ekilişler, ürün tercihlerindeki kayma… Bunların her biri teknik birer tarım başlığı gibi okunabilir. Ama bu okuma eksik kalır. Çünkü iklim artık yalnızca meteoroloji konusu değil; gıda, su ve güç ilişkilerinin yeni cephesidir.

Bugün savaşlar enerji üzerinden okunuyorsa, yarın gıda üzerinden okunacaktır. Ve o........

© Türkgün