Baharın müjdecisi olan 21 Mart, kış kıyametin sonu, zorlukların bitişi, tabiatın ve insanın çiçek açması ve netice olarak dünyanın ve insanın yenilenmesi demektir. Birçok topluluk ve millet gibi Türkler de bu başlangıcı bayram olarak kutlarlar. Tabii ki de bayramları ikramsız geçirmezler.

Nevruz, Türklerde Ergenekon Bayramı olarak kutlanmıştır. Dolayısıyla Türklerin Farsçadan aldıkları Nevruz kelimesini bu bayramın adı olarak benimsemelerinden çok önceleri Türk geleneklerinde aynı bayram, “Ergenekon Bayramı” olarak bilinmekte ve kutlanmaktaydı. Türk boylarının en köklü millî bayramı Yenigün-Nevruz bayramıdır.

Türklerde Nevruz’la ilgili inanış ve uygulamaların MÖ 3. yüzyıldan itibaren, yani Mete Han zamanından beri devam ettiği bilinmektedir.

Kayıtlarda, Uygurlar arasında kutlanan Nevruz Bayramı’ndan bahsedilmektedir. Nevruz kutlamalarında at ve ok yarışları yapılmakta, güreş tutulmakta, ayak topu oynanmakta, ayrı ayrı veya gruplar hâlinde neşeli şarkılar söylenmekte, Hontu, Kuşen, Kuça gibi danslar icra edilmekte ve bolca kımız içilmekte, böylece hoşça vakit geçirmek suretiyle eğlenilmekteydi. Bu eğlenceye toplumun hemen hemen her kesimi katılmaktaydı.

Göktürk ve Uygur dönemlerinden sonra Karahanlılar’da bahar bayramı/Nevruz daha da yaygınlaştı, zenginleşti. Bunu Kaşgarlı Mahmud, Yusuf Has Hacip gibi âlimlerimizin ifadelerinde de görmemiz mümkündür. Nevruzla ilgili olarak, Kutadgu Bilig'de kuvvet ilacı anlamına macun kelimesi bulunmaktadır.

13. yüzyılda Nevruzu anlatan bir şiir şöyledir: “İnsanlar yeni elbiselerini giyip, süslenip, kalpaklarını kâğıt çiçeklerle süslemişlerdi. Onlar şehrin civarındaki büyük bir alana vardılar. Burada nakkare, ney ve diğer müzik aletleri çalınıyordu. Her yer çeşitli oyunların sedaları ile yankılanmaktaydı.(R.Karaman.-Nevruz)

Keldi Noruz yılbaşı, ketti köngülning çirkini

Noruz diban kilurlar, hatunlarınıng türkini,

Güller kesip kız oğul eğri koyar börkini,

Meclis kilip oynişar açur köngül mülkini,

Kaygu mihnetler ketip, yayraşur kündüz bu kün.

Yılın başlangıcı Nevruz geldi. Gönüllere ferahlık geldi.

Nevruz ayı gelir.........

© tarihistan.org