Diğer

14 Ağustos 2025

Aris Velouchiotis Anıtı

12 Şubat 1945, Pazartesi – Andreas Syngrou Konağı, Atina

Vasilissis Sofias Caddesi, 5 numaradaki üçgen alınlıklı, iki katlı saray tarihi bir güne hazırlanır gibidir. Binanın, İon başlıklı sütunlardan oluşan sundurmasından salona düşen ışık, yuvarlak masanın cilalı yüzeyinden yansıyarak içeriyi parlak bir göz alıcılıkla aydınlatmaktadır. Kimi paltolu, kravatlı, tıraşlı sivil görünümlü insanlar; kimi çizmeli, bereli, askerî üniformaları içinde subaylar, bir masanın etrafında toplanmışlardır. Sırasıyla, önlerine konulan antlaşma sayfalarını tek tek imzalamakla meşguldürler.

Güneş, bir bulutun arkasında kaybolduğunda, masanın üzerinden yansıyan parlak ışıktan eser kalmaz; salonun içini huzursuz bir karanlık doldurur. Masadakiler ayağa kalkar, birbirleriyle el sıkışırlar.

İmzalanan antlaşma, İngilizlerin yönlendirmesiyle, birtakım taahhütler karşılığında Komünist Parti’nin siyasi ve askerî liderlerinin de onayladığı Varkiza Anlaşması’dır. Yunan Halk Kurtuluş Ordusu ELAS’ın silahlarını teslim ederek tamamen terhis edilmesini de içeren anlaşmanın imzalandığı andır. Görüşmeler 2 Şubat 1945’te, saat 23.00’te, sanayici Petros Kanellopoulos’un Varkiza plajının 2 km kuzeyindeki Vlachika, Vari’deki malikanesinde başlar ve 11 Şubat’ta son şekli verilir. İmza töreni ise bir gün sonra, bugünkü Atina’nın ünlü Sintagma Meydanı’nın kuzeydoğu ucunda, Dışişleri Bakanlığı olarak kullanılan Andreas Syngrou Konağı’nda yapılır.

Anlaşmanın, ülkenin özgürlük ve direniş mücadelesinde tarihsel bir kırılma yaratarak gelecek kuşaklara ağır bir travma bırakacağı, parti liderleri arasında, Komutan Aris ve birkaç yoldaşından başka kimse tarafından öngörülemeyecektir.

İşgal sonrası ülkede İngiliz ajanları cirit atmaktadır. Aris’in İngiltere karşıtı fikir ve tutumları, Winston Churchill’i de rahatsız etmekte gecikmez. 18 Kasım 1944’te, Velouchiotis’e karşı sert önlemler alınması çağrısında bulunur. Sonraki aylarda Yunanistan Komünist Partisi ve ELAS (Yunan Halk Kurtuluş Ordusu) birlikleri ile İngiliz ve Yunan hükümet güçleri arasında Atina ve bir dizi şehirde çatışmalar yaşanır. Çatışmalar 33 gün sürer ve 11 bin kişi hayatını kaybeder.

12 Şubat 1945’te imzalanan Varkiza Antlaşması, Yunanistan’da Alman işgali sırasında direnişin belkemiğini oluşturan EAM/ELAS ile Yunan hükümeti arasında, İngilizlerin gözetiminde gerçekleşir.

Varkiza........

© T24