Diğer

T24 Haftalık Yazarı

16 Şubat 2025

Türk Tıp Bilimleri Dergisi (Turkish Journal of Medical Sciences) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu TÜBİTAK tarafından iki ayda bir İngilizce yayınlanan akademik bir dergi. 2024’te yayınlanan kardiyoloji özel sayısının içeriğine baktığımızda kardiyoloji ile ilgili toplam altı makale görüyoruz. Makale başlıkları şöyle: Türkiye'de kalp yetmezliği epidemiyolojisi, Ülke çapında bir kayıt sistemine yaklaşım: kalp yetmezliği olan hastalarda büyük verilerin analizi, Türkiye'de kalp yetersizliğine tanısal yaklaşım, Türkiye'de tıbbi ve ileri kalp yetersizliği tedavileri, Türkiye'de kalp yetersizliği hastalarında komorbidite yükü ve Türkiye'de kalp yetersizliği olan hastaların sonuçları. Buraya kadar her şey normal gözüküyor, ta ki makalelerdeki yazar kadrosuna ve araştırma yöntemlerine bakmamıza kadar.

Özel sayıyla yayınlanan altı araştırma makalesinin dergiye gönderilme tarihi biri hariç 30 Mart 2024, bu beş makalenin hepsi 7 Mayıs 2024’te kabul edilmiş, yazılara son hali de 13 Aralık 2024’te verilmiş. Makalelerin yazar kadrosu toplam 14 yazardan oluşuyor. Ne var bunda demeyin. Toplam 5 makalenin her biri aynı 14 yazar tarafından yazılmış, her bir makalede bu on dörtlü değişik sıralama ile karşımıza çıkıyor. Bu sıralamanın her bir makale için nasıl belirlendiğini tahmin etmek mümkün değil, ama Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Departmanı’ndan yazar kadrosunda bulunan Prof. Dr. Emine Arzu Kanık’ın yukarıda sıraladığım altı makalede sırasıyla 8, 4, 13, 10, 12 ve 11nci sıralarda yer alması bize bu sıralamanın sanki çalışmaya katkı payıyla değil, rastgele yapıldığı izlenimi veriyor (her makalede yer alan istatistiklerle ilgili benzer yükü aynı yazarın üstlendiği varsayımıyla). Altıncı makalede de bu 14 yazardan yalnız dördünün adı var. Yazarlar arasında Sağlık Bakanlığı Bakan Yardımcısı Doç. Dr. Şuayip Birinci göze çarpıyor, on dörtlü yazar kadrosu olan makalelerde o da yazarlardan biri.

Hemen her tıp dergisi kimi konulara ağırlık verecek şekilde özel sayılar hazırlar. Genelde, bu plan dergide bir duyuru ile okur kitlesine, akademisyenlere duyurulur, sonuçta hele uluslararası dergilerde değişik birimlerden, konunun farklı yönlerini irdeleyen çalışmalar ve derlemeler yayınlanır. Dünyanın hiçbir tıp dergisinde bir özel sayıdaki tüm makalelerin aynı yazar grubu tarafından sıraları değiştirilerek yazıldığı bir örneği bulamazsınız. Bu yalnızca bize özgü. Bir diğer nokta, bir çalışmadan elde edilen veri ve sonuçların bölünerek, dilimlenerek birden çok yayın haline getirilmesinin bilimsel anlamda etik sayılmadığı. Kardiyoloji özel sayısı için söz konusu olan altı makale, aynı çalışmanın altıya bölünmüş halinden başka bir şey değil. Baksanıza, kalp yetmezliğinin epidemiyolojisi, veri kaynağı, tanısı, komorbidite yükü, tedavisi ve tedavi sonuçları altı ayrı makale haline getirilmiş.

Makalelerde Sağlık Bakanlığı ulusal elektronik veri tabanından elde edilen veriler kullanılmış. Bu veri tabanından Sağlık Bakanlığı’nda Birinci sorumlu. Veri tabanı erişime açık değil, ancak sağlık verilerine erişmek isteyen araştırmacılar için Sağlık Bakanlığı’nın oluşturduğu protokoller var. Bu protokoller çerçevesince araştırmacılar, çalışmalarının amacını, metodolojisini ve veri gereksinimlerini özetleyen ayrıntılı bir başvuru sunabiliyorlar. Onay, etik hususlara, veri anonimleştirme prosedürlerine ve araştırmanın halk sağlığına potansiyel faydalarına bağlı olarak gerçekleşiyor. Her ne hikmetse, uzun........

© T24