Diğer

T24 Haftalık Yazarı

06 Nisan 2025

İki haftalık aranın ardından tekrar merhaba. Ülkedeki son gelişmelerle ilgili, verilere dayalı bir yazı yazmak istiyordum, fakat halihazırda bu minvalde yazılar yazıldığı için onları tekrar etmek istemedim. O nedenle bu hafta yine bu köşenin ağırlığını oluşturan yapay zekâ üzerinden ilerlemek istedim. Ancak önümüzdeki haftalarda verinin de bollaşacağı varsayımıyla tekrar bugünlere yönelik bir yazı yazmak mümkün olabilecek.

İçinde bulunulan sürecin gündem yoğunluğu nedeni ile başka konuların pek konuşulma imkânı olmuyor elbette. Ancak bu demek değil ki başka alanların gündemi sakin. Hele ki konu yapay zekâ ise.

Geçtiğimiz günlerde Bill Gates, yapay zekâ alanındaki ilerlemelerin tıp ve eğitim gibi birçok geleneksel görevde insanlığın rolünü önemli ölçüde azaltacağını ve bu sismik değişimin 10 yıldan kısa bir süre içinde gerçekleşebileceğini öngördü. Tabii bu haberden hemen sonra sosyal medya platformlarında etkileşim almak için kullanan kimi sosyal medya kullanıcıları ki “bazıları” büyük harfle yazmayı da severler, bu haberi paylaştı.

Yine geçtiğimiz haftalarda bu konuda alana dair sahip oldukları bilgi seviyesiyle takipçi sayıları arasında ters ilişki olan kimi sosyal medya kullanıcılarının ne denli zararlı olabileceğini söylemiştim ki son zamanlarda yayınlanan bir çalışma bu konuda savımı destekler nitelikte oldu.

Büyük dil modellerinin en büyük ve çözümü neredeyse imkânsız bir sorunu var; halüsinasyon. Halüsinasyon, büyük dil modellerinin başta sorunsuz görünen ama aslına yalan ya da uydurma olarak ürettikleri çıktılara verilen ad. Bu konsepte yönelik daha fazla temel seviyede fikir edinmek isterseniz, yine bu köşede yazmış olduğum “Dil modellerinin çözülmesi zor sorunu: Yalancılık” başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.

Bu uydurma ve yalan bilgiler bazen oldukça önemsiz etkiye sahip olurken, insan veya insanların hayatını doğrudan etkileyecek konularda oldukça ciddi ve olumsuz etkiye sahip olabilirler, sağlık gibi. Aşağıda yer alan grafik, üç dil modelinin sağlık alanındaki halüsinasyonlarını ve uzmanlarca ayrılmış şekilde bu halüsinasyonların etkilerini gösteriyor. Görüldüğü gibi üç popüler dil modeli de belirli ölçüde halüsinasyona sebep olabilirken bu halüsinasyonlardan kimileri ölümcül etkiye sahip olabiliyor. Düşük bir oran olsa da buradaki her bir oranın insan sağlığını işaret ettiğini unutmamak lazım.

Yukarıdaki grafik, Mart ayında MIT, Harvard Tıp Fakültesi, Washington Universitesi, Carnegie Mellon Üniversitesi, Seul Ulusal Üniversite Hastanesi, Google, Kolombiya Üniversitesi ve Johns Hopkins Üniversitesinden bir grup araştırmacının yayınladığı ve büyük dil modellerinin çözülemez sorunu olan halüsinasyonun, sağlık hizmetlerindeki etkisini incelediği çalışmadan alındı. Çalışma oldukça uzun ve kapsamlı, o nedenle........

© T24