Diğer

03 Temmuz 2025

Bu yazının başlığı olarak “provokasyonun bini bir para” demeyi düşünmüştüm, çünkü son günlerin gerçeği öyle: Cezaya dönüştürülen gözaltı ve tutuklama furyaları, CHP’yi etkisizleştirme tezgâhları, bir dergiden yeni bir Madımak yaratma girişimleri... Gelgelelim, salı akşamı “Yüzüncü Gün Saraçhane Mitingi” adlı toplanmayı baştan sona izleyince, başlığı yukarıdaki gibi düzenlemeyi kararlaştırdım: Halkın yükselen bilinci, kışkırtmaları aşıyor.

Şili’de 1970 seçimlerini Halk Birliği’nin adayı sosyalist Salvador Allende kazanmıştı. Allende böylece Latin Amerika’da iktidara seçimle gelen ilk Marksist devlet başkanı olmuştu. O yıl, söylemesi ayıp, benim de burslu öğrenci olarak Paris’e gittiğim yıldır. Gidişimin senesi dolmadan Türkiye’de 12 Mart 1971 askerî darbesi yapılacaktı.

Allende’nin zaferinden bir süre sonra haber aldık ki çok sevdiğimiz şair Pablo Neruda Şili’nin Fransa Büyükelçisi olarak atanmıştı ve o günlerde Paris’e gelmesi bekleniyordu. Haberi duyunca “acaba ev bulabildiler mi” diyerek kaygılanışım öğrenci birliğinde herkesi güldürmüştü.

Ve ondan da bir yıl sonra, 1973’te bir sabah dünya Şili’de askerî darbe haberiyle uyandı. Darbe, ITT adlı ABD tekeli marifetiyle tezgâhlanmıştı. Allende karmaşık koşullarda, teslim olmaya zorlanınca intihar etti diye duyduk. Bir stadyum dolusu insanın önünde gitar çalmakta ısrar eden şarkıcı Victor Jara’nın önce parmakları kırılmış, ardından canına kıyılmıştı. Pablo Neruda da ölümü kuşkulu sayılanlar arasındaydı.

Ne diye hatırlıyorum, niye yazıyorum şimdi bunları? Besbelli güçlü çağrışımlar var. Aslında günlerdir 2 Temmuz geliyor diye geçiyordu aklımdan. 93’ün yıldönümü. Aralarında en yakın arkadaşlarımdan Metin Altıok’un, en sevdiğim halk ozanlarından Âşık Nesimi’nin, en çok etkilendiğim yazarlardan Aziz Nesin’in, şairlerden Behçet Aysan’ın ve eleştirmen Asım Bezirci’nin bulunduğu otuz beş insanın yakılarak öldürüldüğü........

© T24