Diğer

14 Nisan 2025

ABD Başkanı Trump’ın “turpları” Beyaz Ev’de “kendi kendine tapınma” ayinleri gibi kurguladığı basın toplantılarıyla duyurduğu gümrük vergileri… Nitekim, bizim burada Erdoğan’ın hukukun ihlâlinin alenen tescili kabilinden ikide bir atıf yaptığı “heybedeki turplar” gibi, Trump’ınkiler de ömürsüz oldu. Peş peşe meydan okumalarla yüzde 125’e çıkardığı Çin’e yönelik gümrük vergileri dışında diğerlerini 90 gün süreyle askıya aldı.

Trump, yaklaşık iki aydır gümrük vergisi adımlarını atacağından söz ediyordu. Buna rağmen açıklaması küresel bir şok etkisi yarattı. Buna karşılık, Erdoğan’ın “nas var” diyerek enflasyonist ortamda oranını düşürdüğü faizler, “faizin sebep enflasyonun sonuç” olduğu şeklinde bir sözde iktisat kuramı ortaya atması gibi bu tek taraflı önlem de gerçeklerle yüz yüze geldiğinde havada kaldı.

Belki Trump’ın adımı “narsisizm” gibi daha ziyade psikiyatrinin alanına girecek güdüsel bir etmenle de gerekçelendirilebilir. Ancak, bu açıklama girişimi herhalde yetersiz kalır. Trump, ABD’nin “altın çağı” olarak I. Dünya Savaşı öncesi dönemi öne çıkartıyor, kendine onu örnek aldığını ima etmenin ötesinde belirtiyordu. Dolayısıyla, gümrük vergileriyle varmak istediği “altın çağ” orasıydı.

Bu bağlamda, Trump’ın politikalarında anlamlı bir bütün aranacaksa, herhalde bunun tanımı neo-merkantilizm ve neo-izolasyonizm olabilir. Bu bütünün de devletler arası iletişimdeki baskın niteliğinin “perakende pazarlıkçılık”(“transactionalism”) olduğu ileri sürülebilir. Her hal ve kârda, bu türden teknik/akademik egzersizlerin, Trump’ın müzmin öngörülemezliği karşısında boşa düşmesinin kaçınılmaz olacağı da akıl yürütürken ihtiyat payı bırakmak adına teslim edilmelidir.

Gümrük vergilerini dayatırken Trump, bir yandan kendi büyüklüğünü kanıtlamaya çalışırken, aynı zamanda yönettiği ABD’nin küresel ölçekteki istisnai sıkletine yaslandı. Tabiatıyla, “büyüklük kanıtlanmaya çalışıldığında” zaten baştan sıfırla çarpılıyor. Trump, ülkesini daha müreffeh kendini de daha zengin kılacak bir “sihirli formül” bulduğunu iddia etmiş oldu. İlk iddia havada kaldı ama aşağıda geri döneceğimiz üzere muhtemelen yakın çevresiyle birlikte kendi de zenginliğini katladı.

Gümrük vergilerinden beklenen başat sonuç imalat sanayiinin ABD’ne geri dönmesiydi. Trump, halen 95.000 dolayında fabrikanın........

© T24