Diğer

31 Mayıs 2025

Klasik üçlüde bir değişiklik yaptım. “Güzel” yerine “faydalı”yı koyup sırayı da değiştirdim.

İnsanlar düşünce dünyalarında “felsefe” kavramını düşünecek ölçüde ilerledikten bu yana bu “klasik üçlü”nün üç “moment”inin birbirleriyle ilişkileri üstüne kafa yormuşlardır. Düşüncenin sonu yok. Her an biri ortaya çıkıp daha önce söylenmemiş bir şey söyleyebilir, kapandığını varsaydığımız konuları yeniden açabilir. Başlıktaki kavramlar için de geçerlidir bu. Toplumların, bireylerin dünya görüşleri değiştikçe, bu yüksek niteliklerden beklenen şeyler de değişikliğe uğrar.

Ben güzeli attım, çünkü filozoflar da ilk onu gözden çıkarıyorlar. Ama öbür ikisinin de yerleri kesin değil. Bunun yığınla örneği de yaşandı.

On dokuzuncu yüzyılda, sanayileşmenin dünyayı belirlemeye başladığı evrede, felsefe akımlarına bir yenisi eklendi: “Utilitarianism”; Türkçede “faydacılık” ya da “Öz” Türkçecilikte ısrarlı isek “yararcılık” diyoruz. Düşünüyorum da, “doğru” ve “iyi” kavramlarını analiz ederken bunları “yarar”la ilintilendirmek, daha önce pek yapılan bir şey değildi. On dokuzuncu yüzyıla, yani sonuç olarak “kapitalizm”in oluşumuna kadar bu ikisine karşı........

© T24