Diğer

Konuk Yazar

14 Ocak 2025

İş kazası geçirerek mesleklerini eskisi gibi sürdüremeyecek hâle gelen işçilere, SGK’nın bağladığı aylıklarda, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle birlikte neredeyse dörtte üç (3/4) oranında bir düşüş gerçekleşmiştir.

Yanlış duymadınız! İşçilerin tabi olduğu mülga 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nda iş kazası neticesinde meslekte kazanma gücünü en az yüzde 25 oranında kaybeden işçilere SGK’nın bağlayacağı aylık bakımından bir alt sınır getirilmişti. Bu da brüt asgari ücretin yüzde 70’i idi.Yerine getirilen kanun bu alt sınırı kaldırdı. Böylelikle iş kazası geçiren, meslek hastalığı sonucunda engelli hâle gelen işçilerin çok büyük kısmına bağlanan aylıklar dörtte üç oranında düştü.

Asgari ücretle çalışan bir işçinin, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden bir gün önce kaza geçirdiğini ve yüzde 25 oranında iş göremez hâle geldiğini varsayalım. O gün yürürlükte olan Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre bu işçiye en az 749,70 TL aylık bağlanabilecekti. Aynı işçinin kazayı bir gün sonra yaptığını varsaydığımızda ise, bağlanacak aylık 187,42 TL’sına düşmektedir. Bir de günümüzün parasal değerleriyle kıyaslayalım. Aynı işçiye şu anda yürürlükte olan kanuna göre bugün 4 bin 550 lira 96 kuruş aylık bağlanırken, eski kanun yürürlükte olsaydı, en az 18 bin 203 lira 85 kuruş aylık bağlanacaktı. Görüldüğü gibi fark muazzam düzeydedir.

Bu konu, iş kazası geçirerek engelli hâle geldikten sonra SGK’nın kendilerine bağladığı düşük aylık sebebiyle depresyon geçiren işçileri görmekten psikolojisinin bozulduğunu söyleyen bir SGK memuru tarafından önüme getirildi. “Koltuk değneklerini fırlatarak, bu parayla nasıl evleneceğiz,nasıl ev geçindireceğiz diye ağlıyorlar” dedi memur. Bu bilgilendirme üzerine konuyu çeşitli akademik çalışmalarda gündeme getirmiş olmama rağmen hâlâ bu konuda farkındalık oluşmadığını görmek üzücü. Umuyorum, bu makaleyle sorun muhataplarına ulaşır.

Bu değişikliği tarafı olduğumuz uluslararası sözleşmelere ve Anayasa’ya uygunluğu bakımından uzun uzun tartışabiliriz. Ama bir gazete makalesine bu tartışmayı sığdırmamız imkânsız. En azından, hukuk güvenliği ilkesinin yürürlükteki mevzuatın süreceğine duyulan inançla destekleneceğini söyleyebiliriz.

İş kazası geçiren kişilerin birçoğu 1 Ekim 2008 tarihinden önce de sigortalı olan kişilerdir. İşverenleri, bu işçiler adına sigorta primi ödemiştir. İşverenin bu yükümlülüğü yerine getirmesinin karşılığı olarak SGK da kaza gerçekleştiğinde işçiye aylık bağlamayı taahhüt etmiştir. Bu aylığın nasıl hesaplanacağı da bu taahhüdün içindedir. Bu bakımdan, SGK bir yükümlülük altına girmiştir. Söz konusu değişiklik ise yıllarca verilen bir taahhüdün kapsamını bir günde değiştirmiştir. Belirtilen tarih öncesi ve sonrasında oluşan bu eşitsizliği haklılaştıracak bir sebep bulmak gerçekten çok zor. Nitekim bu işçilerden, 1 Ekim 2008 tarihi öncesinde kaza geçiren arkadaşlarına bağlanan........

© T24