Diğer

T24 Haftalık Yazarı

09 Mart 2025

Çanakkale'de, Troya Vakfı Arkeoloji Kütüphanesi'nde daimi sergilenen ve izleyenleri hemen etkisine alan bir fotoğraf sergisi vardır. Fotoğraf sanatçısı Pınar Yolaçan'ın tasarlayıp çektiği ve Çanakkale Bienali'nde izlemeye sunulan fotoğraflar Troya bölgesi kadınlarını konu alır; saçları üzüm salkımlarındandır. Bu fotoğrafların yalın gibi görünen tasarımı bir anda sizi büyüleyevirir. O kadınların bakışlarında, yüz çizgilerinde bin yılı okursunuz; dikkatle izlediğinizde. Sanki kederli bir tarihi fısıldar gibidirler. Hatta denebilir ki söz konusu keder olunca, asıl tarih kadınların hayatlarında saklıdır.

Kederli bir tarih... Troya Savaşı, anlatılara göre kadınlar üzerinden yapılan bir savaştır. Bakmayın Agamemnon'un, Akhilleus'un, Hektor'un ve diğerlerinin yiğitlik gösterilerine. Belki herkes öldü, şehir yandı yıkıldı ama iki tarafta da en büyük kahrı kadınlar çekmişti. Akha ordularının komutanı Agamemnon, savaşı kazanabilmeleri için kızını kurban etmişti. Kaynaklar, İphigenia'nın öldürülmeden önce annesine şöyle seslendiğini yazar: "Kendi arzumla ölmeyi kabul ediyorum ve bunu korkmadan, onurumla yapacağım (...) Hayatımı ülkem uğruna feda ediyorum. Alın tanrıçaya sunun bedenimi..."

Bir şehrin zenginliğini yağmalamak için "kaçırılmış bir kadını" Helen'i bahane eden Akhalar, on yıl süren savaş sonunda Troya'nın bütün zenginliğine el koyup ülkelerine dönmek için hazırlanırlarken, söylencelere göre, savaşçı Akhilleus'un ruhu mezarından yükselir ve sağ kalanlara seslenir: "Troya Kralı Priamos'un küçük kızı Poliksena'yı bana kurban etmezseniz gemilere yüklediğiniz mücevherler, zenginlikler memleketinize varmadan denizin dibini boylayacaktır."

2018'de, Troya Yılı nedeniyle belgesel filmini de yaptığımız Poliksena, Euripides'in anlattığına göre yakalanıp Akha ordusu önüne getirilir. Akhilleus'un oğlu kılıcını çeker. Çevredeki gençlere kızı kollarından tutmalarını işaret eder. Bunu anlayan Poliksena itiraz eder; öfkeyle ve gururla söyler........

© T24