Diğer

T24 Haftalık Yazarı

02 Kasım 2025

Bakırcı Harutyun Artun

Heykeli ilk olarak 1984 tarihli bir Ordu kartpostalında gördüm. O döneme dair bilgi alabileceğim herkesle iletişim kurdum. İçlerinde; Ordu eski Kültür Müdürü Servet Yerli, Ordu’nun ilk Devlet Güzel Sanatlar Galerisi olan ve 1990’da eski Otogar Binası’nın altında açılıp 2002 yılana kadar sergilere devam eden galeri müdürü ressam Talip Sezer, koleksiyoner Mürsel Engin ve kent belleğinin çok güçlü olduğunu düşündüğüm, yakın zaman önce kaybettiğimiz sevgili Behire Tercan ile Halis İşcan’a dahi sordum. Kimisi hatırlayamadı dahi, kimisi de “Evet, vardı ama kimin yaptığını ve heykelin ne olduğunu bilmediklerini” söylediler.

Aradan iki yıl geçti ve geçen hafta Ordu negatiflerini İstanbul’da dijital olarak tararken Feriköy Bit Pazarı’ndan aldığım, ve kimin çektiğini bilmediğim negatiflerin (Gündoğdu Gürsoy olabilir!) içinden heykelin fotoğrafları çıktı karşıma. Kartpostalda buğulu bir bronz heykel görüntüsü vardı. 12 Eylül Askerî Darbesi sonrası bir yerlerden getirilip koyulduğunu düşünmüştüm ama fotoğraflar ortaya çıkıp görüntü netleşince, heykelin Ermenilere has bakır işi olduğunu anladım ve Ordu’da bunu yapabilecek tek kişinin Harutyun Artun (Bakırcı Harut) olabileceğini düşünüp kızını aradım. Harut Amca’ya mercekle fotoğraf gösterildi ve onun yaptığını teyit ettik.

Ortaya çıkan fotoğrafların arka planında Yalı Camii’nin (Aziziye Camii, 1890) bir hiç uğruna yıkılan şadırvanını, bugün beton dökülerek yok edilmiş olan ön bahçe peyzaj alanını ve yanda da yıkılan eski belediye binasının bir kısmını görüyoruz. Heykelin üst alınlığında fındık ve güneş, hemen altında ise çok hoş bir kabartma kayık figürü bulunuyor. Defne dallarıyla sarılı gövdenin en altında bulunan el figürü, yönetime el koyan “Cuntanın Eli” olmalı! Harut Amca’dan heykelin yapılmasını, 12 Eylül Darbesi sonrası cuntanın, Ordu Belediye Başkanı Kazım Türkmen’i görevden alıp yerine göreve getirdiği Albay Halit Kahraman istemiş. Harut Amca hikâyenin geriye kalan detaylarını görüştüğümüzde anlatacaktır. Kendisi 102 yaşına girecek. Harut Amca’nın Ordu’da yaptığı işleri fotoğraflayıp arşivlediği albümleri yıllar önce Ordu Kent Hafızası için koruma altına almıştım. O albümlere de bir bakayım dedim ve 1982 tarihli bakır heykel ile atölyesinde çektirdiği fotoğrafla da böyle........

© T24