Diğer

T24 Haftalık Yazarı

25 Ağustos 2024

20. yüzyılın başında iki teknolojik sıçrama neredeyse eş zamanlı ortaya çıkmış;, her ikisini de askeri amaçlar tetiklemiş ve askeri kaynaklarca finanse edilmişlerdi.

Bunlardan biri, atom bombası ile karakterize "nükleer teknoloji"; diğeri ise bilgisayarlarla yaşamımıza giren "bilişim teknolojileri". Aynı dönemde ortaya çıkan bu iki teknolojik çağ insanlığa, insanlık tarihinin en büyük savaşını yaşatacak ve yaşamımızı sonsuza kadar değiştirecekti.

1940'lı yıllar; atom bombasına odaklanmış bilim dünyası, yüzyıl önce Charles Babbage'in orijinal ve yenilikçi düşüncelerine karşı doğal olarak ilgisizdi. Ama Manhattan Projesinin dahi matematikçisi John Von Neumann gibi bazı bilim insanları onun fikirlerinden esinlendiler.

Savaşın bu en kaotik döneminde, herkes atom bombasına kilitlenmişken ve üstelik kendisi de bu projede çok kritik bir rol üstlenmişken Von Neumann, bir arkadaşına "Bombalardan çok daha önemli bir şey düşünüyorum" diye yazıyor; "Bilgisayarları düşünüyorum".

Von Neumann'a göre yaklaşık yüzyıl önce Charles Babbage tarafından tohumları atılan fikirler, yeni bir teknolojik sıçramanın başlangıcını işaret etmekteydi. Biz ona şimdi "bilişim çağı" diyoruz.

Charles Babbage kimdir, derseniz: O, 1820'li yıllarda "Fark Motoru" olarak adlandırdığı hesaplama amaçlı bir düzenek tasarlayan ve ardından daha karmaşık "Analitik Motor"u geliştiren bir İngiliz matematikçi. Tasarımlarını hayata geçiremeden 18 Ekim 1871'de yaşama veda ediyor.

Ancak onun tasarımları, dijital bilişimin habercisiydi ve bilgisayar biliminin yolunu açacak olanlara esin kaynağı olacaktı.

Babbage'ın çalışmalarının üzerinden yaklaşık bir yüzyıl geçmiştir ve bu arada modern bilim hızla yol almaktadır. Arka arkaya iki dünya savaşı, bu rüzgarın önüne set çekerken bilim insanları da rüzgarın etkisiyle Atlantik ötesine savrulmuşlardı.

John Von Neumann, bu savrulan bilim insanlarından biridir ve Manhattan Projesinde kendine yer bulur ama o daha çok kendisi gibi matematikçi Babbage'ın fikirleri ile ilgilidir.

John Von Neumann, 1944 yılında savaşın en kasvetli günlerinden birinde tren istasyonunda beklerken adının Herman Goldstine olduğunu öğrendiği bir mühendisle sohbet etmeye başlar. Mühendis, ordu destekli bir projede çalışmaktadır ama von Neumann bu projeyi hiç duymamıştır. Oysa proje iki yıl önce başlamış ve Von Neumann'ın zihnini meşgul eden konularla doğrudan ilintilidir.

Askeri amaçlı olan proje, 1942 yılında John Mauchly ve J. Presper Eckert isimli iki mühendisin, top mermilerinin yörüngelerini hesaplama amacıyla bir makine tasarlayarak teknik çizimlerini Amerikan Ordusu'nun Balistik Araştırma Laboratuvarı'na (BRL) sunması ile hız kazanıyor. Bu sırada laboratuvarda pratik bir........

© T24