Diğer

07 Mart 2025

1-7 Mart arası Deprem Haftası diye geçiyor. Birçok deprem uzmanının açıklamalarını okuyoruz. Biz de konuya farklı bir perspektif katalım.

Ülkemizde gündemin ağırlığı altında gözden kayboldu ama dünya 26 ocaktan bu yana, Akdeniz'de, hala sürmekte olan Santorini adası merkezli depremleri konuşuyor. Bu depremler konusunda bazıları denizin altındaki sönmüş volkanlardan şüpheleniyor. Örneğin 2012'den beri Santorini volkanının nefesini izlediğini söyleyen Oregon Üniversitesinden jeofizikçi Emily Hooft dün Yunanistan'da yayınlanan habere göre bir hareketlenme olduğunu düşündüğü için ilk elden takip için bölgeye geri döneceğini söylüyor. Yunanlı bilim insanları ise, bölgedeki volkanlar için yorumlar yapıyorlar.

Bazıları da depremlerin tektonik olabileceği düşüncesinde. Santorini zaten neredeyse 4000 yılı önce büyük bir volkan patlamasıyla ikiye bölünmüş ve Tsunami ve küllerle, Akdeniz'de ve hatta daha uzaklarda (Çin'den bile bahsediliyor) yarattığı etkiler büyük olmuş.

Ancak benim bakacağım konu, "Bölgede volkan patlaması ya da deprem, hangisi olursa olsun, Türkiye'deki haberleşmeyi etkileyebilir mi?" başlığı. Üstelik buna malum nedenlerle Marmara Denizi’ni de katacağım. Bunu bir okuyucum hatırlattı. Bu bölgede bir afet olursa (deprem ya da patlama), Türkiye'nin interneti etkilenir mi diye sordu. Aslında kendisi de hayli bilgili ve bu konunun gündeme gelmesi için bu soruyu sordu.

Bölgede aşağıdan görebileceğiniz gibi "aktif olarak adlandırılan volkan" şeridi var. Sönmüş gözüküyorlar ama bu volkanlardan hep "acaba bir gün" şüphesi duyuluyor. Dolayısıyla bu geçerli bir endişe konusu olabilir.

Ama ilginç olan şu; bu bölgeden Avrupa-Ortadoğu-Uzakdoğu arasında giden ve arada Türkiye'ye de uğrayan önemli kablo hatları var. Bugün veya gelecek yıllarda her an gerçekleşebilecek bir sorunun kaosa dönüşme olasılığı göz önüne alınarak, oluşabilecek her türlü riskin hesaplanması ve çözümlerin hazır tutulması gerekir. Çünkü günün birinde bu olasılık var ve gelecek yıllarda internet üzerinden alışveriş ve finans işlemlerinin artacağı ve korunan kripto para gibi varlıklar ve Block Chain gibi ortamlarda bilgilerin saklanacağını öngörüyorsak, bu riskleri şimdiden öngörmek ve çözmek gerekli.

Telekom operatörleri yüksek riskli bölgelerden kaçınabilir, ancak Santorini'nin Akdeniz'deki merkezi konumu alternatif rota bulmayı zorlaştırıyor. Gördüğüz gibi, Uzakdoğuya giden hatlardan Sea-Me-We-5'den Marmaris'e çıkan bir uç, İtalya-İsrail arasında kurulan ve arada Türkiye'ye uğrayan, İstanbul'da karaya çıkan Med Nautilus hattı, Kıbrıs ile Hatay ve Adana arasında 2 hat ve Karadeniz üzerinden İstanbul'u Bulgaristan ve Romanya'ya bağlayan diğer bir hat bulunuyor. Bunlardan Sea-me-we-5 ve Med-Nautilus önemli yük taşıyanlar. Ama daha detaylı bakalım.

Türkiye'nin uluslararası karasal ve denizaltı kablo bağlantıları

Türkiye'nin uluslararası internet bağlantısı, Avrupa, Asya ve Orta Doğu ile bağlantı kurmak için hem karasal fiber bağlantıları hem de denizaltı kablolarını kullanıyor. Bulabildiğimiz kaynaklara (ki nedense ülkede bu bilginin halka şeffaf olarak sunulduğu bir yer yok) göre önemli güzergahlar şöyle :

1. Karasal fiber bağlantıları

Türkiye'nin Avrupa ve Asya arasında bir köprü olarak coğrafi konumu, onu karasal fiber ağlar için bir merkez haline getiriyor. Karasal ve denizaltı rotalarının kapasitesi (2023 verilerine göre tahminen) : ~25 Tbps

- Trakya üzerinden Avrupa'ya karasal hatlar: Bu hatlar, Türkiye'yi Bulgaristan ve Yunanistan üzerinden Avrupa'nın geri kalanına bağlar. Özellikle İstanbul'dan başlayan fiber optik kablolar, Trakya bölgesi üzerinden geçerek Avrupa'ya ulaşır.

- Doğu rotaları (Asya/Orta Doğu):

- İran: Avrupa-İran Ekspres Geçidi'nin (EPEG) bir parçası olarak Van-Tebriz bağlantısı (~800 Gbps).

- Gürcistan: Kars-Tiflis bağlantısı (~1 Tbps), Bakü-Tiflis-Kars (BTK) demiryolu fiberiyle entegre.

- Irak/Suriye: İstikrarsızlık nedeniyle sınırlı (2023 itibarıyla büyük ölçüde etkin değil).

2. İnternet değişim noktaları (IXP'ler)

- DE-CIX İstanbul: Almanya merkezli değişim noktası.

3. Denizaltı kablo bağlantıları

Türkiye, İstanbul ve İskenderun'daki kara istasyonları aracılığıyla küresel denizaltı kablo sistemlerine bağlanıyor.

- Med Nautilus (İsrail'den İtalya'ya bağlantı), arada Kıbrıs Rum kesimi, Yunanistan'da 2 bölge (Atina ve Girit), Yunanistan ve İstanbul'a birer çıkışı var. 7000 km'lik bir kablo.

- SEA-ME-WE 5: Fransa'dan, Singapur'a kadar 20 bin km uzanıyor. Arada Marmaris üzerinden Türkiye'ye bir uç sağlıyor.

- KAFOS (Karadeniz Fiber Optik Sistemi): 538 km. Romanya, Bulgaristan ve Türkiye'yi birbirine bağlar ve İstanbul'da bir çıkış noktası vardır.

- Kıbrıs'a 2 bağlantı : Mersin ve İskenderun'dan Kıbrıs'a Turcyos 1 (110 km) ve Turcyos-2 (213 km) adı ile 2 ayrı bağlantı.

Bütün bu bağlantıları

© T24