Diğer

09 Ocak 2025

Bu dosyamızın ilk 2 bölümünde elektronik oylama sistemlerinin ne olduğuna, nasıl çalıştığına ve pazarda hangi elektronik oylama makina markaları olduğuna baktık. Bu bölümde ise, hangi ülkelerde elektronik oylama tam ya da kısmi uygulanıyor ve hangi ülkelerde kaldırılmış, ona bakacağız.

Yarınki bölümde ise, çeşitli ülkelerde yaşanmış önemli elektronik oylama sorunlarına göz atacağız.

Elektronik oylama (e-oylama), oy verme istasyonlarındaki elektronik oylama makineleri (EVM'ler) ve internet tabanlı oylama sistemleri dahil olmak üzere çeşitli teknolojileri kapsar. Ocak 2025 itibarıyla bakarsak, e-oylamayı farklı şekillerde kullanan ülkeler şöyle sıralanıyor;

Brezilya: Brezilya, 1996'dan beri ülke çapında elektronik oylama makineleri kullanıyor. Elektronik oylama sisteminin güvenliği konusunda hâlâ bazı endişeler dile getiriliyor. Ancak seçimlerde hile yapıldığına dair bir vaka ortaya çıkarılmadı. Bir sorun şu; seçim görevlileri, izinleri olmadan seçmenlerin yerine gıyabi oy kullanabilirler. Bunu önlemek için görevli olarak halktan rastgele seçilen birden fazla çalışan kullanılıyor. Son zamanlarda, seçmen biyometrik tanımlaması zorunlu hale getirildi.

Estonya: İnternet üzerinden oylamada öncü olan Estonya, vatandaşların ulusal seçimlerde çevrimiçi oy kullanmalarına olanak tanıyan i-Oylamayı 2005'te başlattı. Estonya'nın toplam nüfusunun sadece 1,4 milyon olduğunu not ederken, 2005-2019 arası seçim sonuçları üzerinde yapılan yeni bir araştırma halkın e-oylamaya güven duymadığını gösteriyor. Aşağıdaki şemadan da halkın düşüncelerini görebilirsiniz. Yıllardır uygulaması övülen ve devlet işlemleri tamamen dijital olan Estonya’da, yakında e-oylama kaldırılabilir.

Hindistan: 1982'den beri elektronik oylama makinelerini kullanan Hindistan hem ulusal hem de bölgesel seçimlerde EVM'leri yoğun bir şekilde kullanmaktadır. Eleştiriler yüksektir.

Filipinler: 2010'dan beri hem ulusal hem de yerel seçimler için elektronik oylama sistemlerini kullanmaktadır. Ancak sistem şu anda teknik sorunlar ve şeffaflık endişeleri nedeniyle gözden geçirilmektedir. Smartmatic firmasının başkanı ve iki yöneticisi, ABD’de, Filipinler’deki eski üst düzey seçim görevlisine rüşvet verdikleri iddiasıyla federal yetkililer tarafından 2024 ağustosunda suçlandılar ve süreç devam ediyor.

Venezuela: Venezuela, 1998'den beri ulusal seçimler için elektronik oylama sistemleri kullanıyor. Son seçimler şeffaflık ve siber saldırı iddiaları nedeniyle incelemeye tabi tutuldu.

Bazı ülkeler, elektronik oylama sistemlerinin sınırlı veya bölgesel kullanımını tercih ediyor. Bunun nedenleri arasında maliyet, bazı bölgelerde demografinin uygun olması ya da seçim merkezlerine........

© T24