Diğer

T24 Haftalık Yazarı

02 Kasım 2025

Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei (solda) ve ABD Başkanı Donald Trump

Arjantin’de 26 Ekim’de gerçekleşen parlamento seçimi, aşırı-sağcı Devlet Başkanı Javier Milei’nin partisi La Libertad Avanza’nın zaferiyle sonuçlandı.

ABD Başkanı Donald Trump, seçim sürecinde Arjantin’e 20 milyar dolarlık mali destek söz vermiş, ancak seçimler Milei lehine sonuçlanmazsa “cömert davranmayacağını ve zamanını boşa harcamayacağını” belirtmişti.

Bu tehdidin ekonomik krizle boğuşan Arjantinli seçmende nasıl bir karşılık bulacağı merak konusuydu. Seçim sonuçlarının ülkedeki çoğu muhalif yayın organında “Milei-Trump kazandı” manşetiyle verilmesi, ABD müdahalesinin etkisinin sorgulandığını gösteriyor.

Zira Trump müdahale etmeseydi Milei’nin işi çok zor görünüyordu. Siyasi geçmişi olmayan Milei’nin yeni kurduğu parti La Libertad Avanza, 7 Eylül 2025’te yapılan Buenos Aires eyalet meclisi ve yerel seçimlerinde açık bir yenilgi almış, Peronist parti Fuerza Patria’nın 13 puan gerisinde kalmıştı.

Milei’nin popülaritesini kaybetmesinin en büyük nedeni, son dönemde arka arkaya patlak veren yolsuzluk skandallarıydı. Şubat 2025’te Milei’nin sosyal medya hesabından bir meme-kripto para olan $LIBRA için yatırım çağrısı yaptığı, ardından hızla değerinin çöktüğü ve binlerce yatırımcının zarar ettiği bildirilmişti.

Dolandırıcılık iddiaları doğuran kripto-para skandalından kısa bir süre sonra, ağustos ayında, Milei’nin Genel Sekreteri olarak görev yapan kız kardeşi Karina Milei’nin, devletin Engelliler Ajansı (Agencia Nacional de Discapacidad, ANDIS) aracılığıyla aldığı ihaleler üzerinden rüşvet yediği iddiaları gündeme geldi. Sızdırılan ses kayıtlarına göre, eski ANDIS başkanı ve Milei’nin eski avukatı Diego Spagnuolo da yüzde 8 komisyon almıştı.

Milei, yerel seçim kampanyasını, skandalların gölgesinde, sık sık düzenlenen kitlesel protestolar eşliğinde yürüttü. Sandıktan da açık bir yenilgi çıktı.

Bütün bunların üzerine Milei, 26 Ekim’deki parlamento seçimini kaybetseydi devletin küçülmesine dayalı ekonomik programını parlamentodan geçiremeyecek ve siyaseten de büyük bir meşruiyet krizine girecekti. Siyasi geleceği de büyük olasılıkla tek dönemle sınırlı kalacaktı. İşte bu kritik eşikte Milei’nin yardımına “dostu Trump” yetişti.

Arjantin, seçmenlerin iki yılda bir sandık başına gittiği, dolayısıyla seçim siyasetinin hiç gündemden düşmediği bir ülke.

Parlamento seçimlerinde kongrenin üst kanadı olan Senato üyelerinin üçte biri ile Temsilciler Meclisi üyelerinin yarısı seçiliyor. Kongrenin geri kalan üyeleri ise dört yılda bir genel seçimlerle belirleniyor. Böylece her iki yılda bir kongre üyeleri değişmiş oluyor.

Seçmenin, hükümetin performansını sık sık değerlendirme fırsatı bulduğu bu sistemde, ara seçimlerdeki genel eğilim çoğu zaman hükümet partisine bir “uyarı sinyali” göndermek şeklinde tezahür ediyor.

Bu uyarı sinyali hem liderlerin otoriterleşme eğiliminin frenlenmesinde hem de başkanlık sistemiyle işleyen ülkenin güçlü bir parlamento ve federal eyalet yapısına sahip olmasında önemli bir etken.

Milei açısından 2025 ara seçimleri bu anlamda bir “plebisit” niteliğindeydi. 23 eyaletin 16’sında galip gelen Milei, neoliberal ajandasına meşruiyet kazandırmış oldu. Ancak bu onun 2027 genel........

© T24