Diğer

26 Mayıs 2025

Değerli okurlar; geçici vergi, gelir (ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabının) ve kurumlar vergisi mükelleflerinin içinde bulundukları vergilendirme döneminin gelir ve kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere 3’er aylık kazançları üzerinden ödenen bir "peşin vergi" uygulamasıdır.

Bağımsız bir mükellefiyet değildir. Yıllık gelir veya kurumlar vergisinin, yılın bitmesini beklemeden ve gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi verilmeden dönem içinde tahsil edilmesini sağlayan bir mekanizmadır.

Yıl kapandıktan sonra tahsil edilecek gelir veya kurumlar vergisinin, yıl kapanmadan 3’er aylık dönemler itibariyle tahsil edilmesi tabii ki devletin çok lehinedir. Bu uygulamadan mükelleflerin hiçbir yararı yoktur. İlk zamanlarda belki muhasebe kayıtlarının daha erken ve sağlıklı oluşmasına katkı sağlamış olsa da günümüzde artık böyle bir katkıdan söz edilemez.

Son iki yılda enflasyon düzeltmesi de geçici vergi beyanlarını hazırlamanın mükellef ve mali müşavirleri ne derece zorladığını göstermiştir.

Bu nedenle özellikle son günlerde geçici vergiye karşı önemli bir tepki söz konusudur. Devletin artık geçici vergide mükellefleri ve mali müşavirleri daha az uğraştıran bir modele geçmesinin zamanı gelmiştir.

Talepler birkaç noktada toplanıyor.

Çoğunluk, geçici vergi beyan dönemlerinin 3 ay değil 6 ay olarak belirlenmesi istiyor.

Kanunda geçici vergi beyan dönemi 6 ay olarak düzenlendiği halde geçmişte Bakanlar Kurulu bunu 1 Ocak 2001 tarihinden itibaren 3 aya indirmişti. 20 yılı aşkın süredir mükellefler ve beyannameleri hazırlayan, hazırlanmasına yardım eden veya denetleyen mali müşavirler (SMMM'ler ve YMM'ler) 4 geçici vergi ve 1 yıllık beyanname olmak üzere 5 defa dönem sonu kapanışı yapıyorlar. Bunun nasıl bir emek gerektirdiğini anlatmaya sanırım gerek yok…

2022 yılından itibaren 4 olan geçici vergi dönemi 3’e düşürüldü. Son dönem geçici vergi beyanname verme yükümlülüğü kaldırıldı. Halen yılın ilk 9 ayı için belirlenen 3’er aylık kümülatif dönem kazançları üzerinden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri geçici vergi ödemek zorundalar.

Beyan döneminin 3’e düşürülmesi başlangıçta olumlu karşılanmıştı, ancak birkaç yıllık deneyim gösterdi ki bu düzelmemenin de yarattığı bazı sorunlar var. Öncelikle eskiden dördüncü (son) dönem geçici vergi beyanının yapılması dönem sonu için önceden hazırlık yapılmasını sağlıyor ve yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin hazırlanmasını kolaylaştırıyordu. Maalesef son üç çeyrek için geçici vergi beyanının kaldırılması mükellefleri ve müşavirleri rahatlattı, başka bri ifade ile tembelleştirdi. Bu da yılık gelir ve kurumlar vergisi beyanname çalışmalarının gecikmesine ve aksamasına neden oluyor.

Eğer 3 dönem esası uygulanmaya devam edecekse, ilk 3 aylık geçici vergi döneminin kaldırılması, son üç aylık dönemin ise yeniden getirilmesi daha doğru olur. Çünkü ilk 3 aylık dönemde hem ilk 3 aylık geçici vergi hem de önceki yıla ait gelir veya kurumlar vergisi beyan hazırlıklarını yapmak gerçekten çok zorluyor mükellefleri ve artık tatil yapmayı unutmuş mali müşavirleri...

Üstelik eski uygulama son beyannamede 12 aylık yıllık kazanç üzerinden geçici vergi ödenmesine neden olduğu için yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri ile uyumlu geçici vergi tahakkukunu sağlıyor, geçici vergide iade konusunu istisnai hale getiriyordu.

Yeni durumda son geçici vergi tahakkuku 9 aylık kazanç üzerinden yapıldığı için geçici vergide........

© T24