Diğer

21 Ocak 2025

Trump, törenle ve resmen göreve başladı. Bazılarına göre şimdi büyük bir belirsizlik ve hatta kaos yaşanacak. Başka bazılarına göre ise vaatlerini yumuşatacak, ancak bir bölümünü uygulamaya koyacak. Yine de belirsizlikler olacak.

Bu yazıda ilk sorum şu; Trump’ın seçilmesi için hangi sınıflar ve hangi iktisatçılar destek verdi, hangileri karşı çıktı? Karşı çıkanların eleştirileri nelerdir? Kastım elbette ABD seçmenleri ve iktisatçıları.

İkinci bir sorum da şu: Trump’ın nasıl bir siyasi ekonomisi var? Trump ve ekibi bu eleştirirlere nasıl bir ekonomik düşünce ile karşılık veriyorlar? Nasıl bir politika izleyecekler?

Son bir sorum da şöyle; Trump’ın ekonomi politikaları Türkiye’yi ve diğer ülkeleri nasıl etkileyecek? Gözde olan ülkeler hangileri?

Trump seçimde iki sınıfa / katmana dayandı. Birincisi, ABD büyümesinden hiç pay alamamış veya çok az pay almış düşük gelirli, yoksul işçiler ve alt orta sınıflar. İkincisi, ABD’deki büyümenin kaymağını yemiş ve yemekte olan ultra-zenginler.

Trump, bu çıkar çelişkisi olan iki grubu biraraya getirmek için ne yaptı? Yüksek sesle ve kalabalığa hitap ettiğinde birinci gruba yöneldi. Daha alçak sesle ve az sayıda karar vericiye seslendiğinde ikinci grubu hedefledi.

Birinci gruba konuştuğunda; artacak ithalat vergilerinden, imalat sanayisini desteklemekten ve sığınmacıları sınır dışı edip sınırları onlara kapatmaktan söz etti. Böylece büyüme ve özellikle sanayi istihdamı artacaktı.

Ayrıca, sığınmacılar aradan çıktığı için ücretler yükselecekti. Yine aynı nedenle kiralar düşecek, kamu ve sosyal hizmetler de artacaktı.

İkinci gruba daha düşük vergi vaadi vardı. Yüksek gelirlerde marjinal vergi oranları azalacaktı. Ayrıca kurumlar vergisi ve gayrimenkul vergileri de düşürülecekti. Böylece daha yüksek ücretler olsa bile, vergi düşüşü önemli olacaktı.

Bu vaatler birbiriyle çatışabiliyor. Trump ekibinin mahareti burada ortaya çıkacak. ABD’li iktisatçılar bu konuda kötümser ve endişeli.

ABD’de iktisatçılar Trump’a ve politikalarına karşı çıkan bildiriler yayınladılar. Birinci bildiriyi 25 Haziran 2024’te 16 Nobel ödüllü iktisatçı imzaladı. İkinci bildiriyi 23 Ekim 2024’te yine Nobel ödüllü 23 iktisatçı imzaladı. Birinci bildiri kısaca şöyle diyordu.

“İkinci kez iktidara gelebilecek Trump idaresinin ABD ekonomisinde yaratacağı risklerden çok endişeliyiz. Ekonomide başarının en önemli belirleyicileri hukukun egemenliği (hukuk devleti) ve ekonomik ve siyasi istikrardır.

Diğer ülkelerle derin ilişkiler içinde olan ABD için, uluslararası normlara uymak ve istikrarlı ilişkiler sürdürmek de bir zorunluluktur. Trump’ın beklenmedik ve umulmadık hareketleri ve politikaları ABD’nin iç istikrarını ve dünyadaki yerini tehdit etmektedir.

Bizlerin ekonomi politikaları konusunda farklı görüşleri olabilir, ancak Biden’ın ekonomi programının Trump’ınkine göre üstün olduğu konusunda hemfikiriz. Biden ilk dört yılında ekonomide başarılı atılımlar ve........

© T24