Diğer

01 Ağustos 2025

Bir yanda yangınlar var; yemyeşil kocaman ağaçlar, ormanlar, içlerindeki diğer tüm canlılar yanıyor. Yangın yerlerinden ağlama, feryat, çığlık karışımı sesler geliyor. Bunlara, evleri yananların ağlamaları ve yakarışları karışıyor.

Diğer yanda bir komisyon tartışması yaşanıyor; yangının ve tüm sorunların önüne geçmiş. Şaşırıyoruz. Bu ortamda komisyon mu tartışılır? Hem de iktidarın iktidarını sürdürmek için bulduğu, daha doğrusu kendilerine dışarıdan verilen bir tür oyun gibi.

Biraz bununla uğraş demişler; içinde Osmanlı olsun, Arapları da içine alan etnik gruplar olsun, sonra bunları bir araya getiren ümmet olsun. Mezhepleri de ihmâl etme; onlara da görevler dağıt, böylece dikkatleri de dağıt.

Bu iki konunun arasında, daha çok da yangınla ilgili birçok ekonomik konu, sorun var. Birisi, uğruna çok bedel ödediğimiz TCMB’nin resmî rezervleri. 19 Mart'tan bu yana ne kadar azaldı, arttı; 19 Mart öncesi düzeyine geliyor, gelmiyor tartışmaları var.

Geçen hafta resmî döviz rezervlerinin seyrinden ve her yerde geçerli (konvertibil) paralar itibarıyla bileşiminden bahsetmiştim. Bu bileşimde ABD Doları'nın payının giderek azaldığını söylemiştim.

Şimdi Merkez Bankalarının resmî altın rezervlerinin seyrini ve nasıl oluştuğunu açıklamak istiyorum. Şunu belirteyim: Altın rezervleri birçok ülkede değişmiyor, bazılarında azalıyor. İki ülkede ise hızla artıyor; bunlardan birisi ve birincisi Türkiye.

Türkiye’nin altın rezervleri neden çok hızlı yükseldi? Sorunun yanıtı iki yönlü; bir yönü iyi görünüyor, ama başka bir yönü endişe verici.

Altın dünyada sınırlı miktarda belli ülkelerde üretiliyor. Yeni (maden) altın üretiminin en yüksek olduğu ülkeler Tablo 1’de yer alıyor. Yeni üretim 2024 yılında tüm dünyada 3673 ton. Buna geri dönüştürülmüş (recycled) altın da eklenince toplam üretim tabloda görüldüğü gibi 4987,5 ton oluyor.

Tablo 1’de altının talep yanı da yer alıyor. Altın en çok mücevher yapımında kullanılıyor. Sonra sırasıyla yatırım, Merkez Bankası rezervi ve bilgisayarlar dahil olmak üzere teknolojik üretim amaçlı kullanılıyor.

Yeni altın üretimi çok da hızlı artmıyor. 2024’te 3 bin 673 ton olan yeni üretim; 2023’te 3647,1 ton, 2022’de 3638,2 tondur. Buna karşılık talep daha hızlı artıyor ve bu nedenle altın fiyatı son üç yılda hızlı yükselmiş durumdadır.

Tabloda görüldüğü gibi, altın üretimi en çok Çin’de yapılıyor. Burada birkaç noktayı belirtmek uygun olacak:

1) Çin’deki en önemli altın madenlerinden birisi Doğu Türkistan’daki (Xinjiang eyaleti) Hatu madenidir. Bu madenin çoğunluk hissesi Kanadalı Dynasty Gold Corporation (DGC) şirketindedir. Azınlık hissesi Çinli bir şirkettedir.

Bu madende Uygur Türklerinin zorla çalıştırıldığı anlaşılmış ve Kanada resmî kuruluşları bu DGC hakkında soruşturma........

© T24