Diğer

T24 Haftalık Yazarı

21 Ekim 2025

Balık sezonu 1 Eylül’de başladı ama Eylül’de İstanbullular hatta Türkiye’nin tamamı en azından okullar açılana dek hala yaz modundadır. İstanbullu hamsinin, palamudun, lüferin peşine ekimde havalar hafif serinleyince yani tam da bu zamanlar düşer.

Bu sezon için resmi olarak belirlenen kota 400 bin ton yani Tarım ve Orman Bakanlığı, “Deniz bereketini sınırlı ama dengeli paylaşalım” diyor demesine ama TÜİK verilerine göre Türkiye’de yıllık hamsi üretimi 100 ila 300 bin ton arasında gidip geliyor. 2023’te 273 bin 915 ton olan üretim, 2024’te yaklaşık 153 bin tona kadar düşmüştü. Bu ciddi fark, aslında denizin sinyaliydi: “Biraz soluklanın!”

Yeni sezonda belirlenen 400 bin tonluk kota kulağa umut verici gelse de kota demek bereket demek değil. Çünkü kotanın kâğıt üzerindeki miktarı, denizdeki balığın sağlığıyla birebir örtüşmüyor. Isınan sular, değişen akıntılar ve erken avcılık baskısı, özellikle Karadeniz’in küçük balıklarını zorluyor. Hamsinin göç yolları kısaldı, boyu küçüldü, yağ oranı değişti. Bunu balıkçılar ağda, biz sofrada hissediyoruz.

Belki de en ironik tarafı şu: Biz 400bin kotaya rağmen 150-300 bin tuttuk diye üzülüyoruz ama aslında Avrupa’yla kıyaslandığında üretim anlamında dev gibiyiz. AB’nin 2023 verilerine göre Avrupa’daki anchovy (hamsi) avcılığı yaklaşık 98 bin ton. İspanya bu rakamın yüzde 46’sını tek başına sağlıyor, İtalya ise yüzde 20’sini. Yani toplamda Avrupa’nın tamamı, bizim bir sezonda yakaladığımız hamsinin yarısını bile çıkarmıyor. Bizde bu balık ekonominin küçük bir payını oluşturuyor ama kültürün kalbinde yaşıyor. Onlar “anchovy” diyor, biz “hamsi” diyoruz ve arada bir deniz boyu fark var.

Bu bilgileri her Cuma katıldığın Cüneyt Özdemir canlı yayınında ‘Bu kadar hamsimiz olmasına rağmen pek de ihraç etmiyoruz’ diye ekranda söylendiğimde, alttaki yorumlarda farklı sesler yükseldi. Nasıl ihraç etmiyoruz, ediyoruz! Yılda şu kadar milyon dolarlık ihraçtayız gibi bilgiler aktı ancak ben de zaten aynı konuya değinmiştim. Yani 150-300bin ton hamsi tutmamıza rağmen, 2-3bin ton hamsi ihraç ediyoruz sadece çünkü tazesini yemeyi, kendimiz tüketmeyi seviyoruz. Kızmayın, kısaca aynı şeyi farklı cümlelerle söylüyoruz.

Anadolu Ajansı'nın haberine göre Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği (DKİB) verilerinden yaptığı derlemeye göre, Türkiye'nin Ocak-Eylül 2024'te değer bazında 11 milyon 28 bin 934 dolar olarak kayıtlara geçen........

© T24