Diğer

31 Ocak 2025

Ay takvimine göre Yeni Yıl ya da Çin’deki ismiyle Bahar Bayramı (春节), geçen çarşamba günü başladı. Resmi olarak 7 gün tatil olan bu dönem, Çinliler için en önemli kutlamadır.

Bizde olduğu gibi, Çin’de de aile kavramı çok önemlidir. Kısa dönemli çalışmak ya da yüksek öğrenim için başka şehirlere gitmiş olanlar veya başka şehirlere yerleşip oralarda hayat kurmuş olanlar, Bahar Bayramı geldiğinde kendi memleketlerine, aile büyüklerinin olduğu yerlere giderler. Öyle ki Pekin, Şangay, Guangzhou gibi mega kentler, bu bayram döneminde hayalet şehirlere dönüşür.

Hazırlıklar yılbaşı gelmeden bir hafta, on gün önce başlar. Evlerin ve binaların girişleri, yeni yılla ilgili dileklerin ve dizelerin bulunduğu kırmızı sembollerle dekore edilir.

Yıl (年 - Nián) adlı koca kafalı, dehşetengiz canavar dağların ve denizlerin altında saklanırmış. Öküze benzer vücudu ve aslana benzer kafası ile Ay takvimi yılbaşısı döneminde aniden ortaya çıkıp, sivrisineklerden insanlara kadar önüne çıkan her şeyi yermiş. En çok da çocukları yemeyi severmiş. Ortalığı kasıp kavurduktan sonra da ormanlara geri dönermiş.

Gel zaman git zaman, ahali tesadüfen de olsa bu canavarın zaaflarını keşfetmiş. Kırmızıdan ve gürültüden korkmaktaymış. Bundan dolayı, Yıl’ın geleceği gün her tarafta havai fişekler atılmaya, ortalık kırmızı kumaş ve kâğıtlardan yapılmış gece fenerleriyle donatılmaya, kısacası etrafta kırmızı ve gürültü hâkim olmaya başlamış.

M.Ö. 14. yüzyıldaki Shang Hanedanlığı dönemine kadar uzanan bir tarihi olduğu tahmin edilen, ancak Han İmparatoru Wu (M.Ö. 140-87) döneminden itibaren gelenek hâline gelen Ay takvimi yılının ilk gün ritüelleriyle ilgili en yaygın hikâyelerden biri budur.

Bunlardan en yaygın olanı, iyi şans anlamındaki Fú (福)’dur. Lakin Fú, baş aşağı şekilde yazılır. Bunun sebebi de “baş aşağı” anlamındaki Dào (倒) ile “geldi, burada” anlamındaki Dào (到)’nun sesdeş (homophone) [1] olmasıdır. Dolayısıyla “iyi şans geldi” gibi bir anlam çıkmaktadır.

Yılbaşı öncesinde bir araya gelen aile bireyleri için en önemli kutlama, yılbaşı gecesi yenen büyük akşam yemeğidir. Kavuşma yemeği (團年飯 - Tuán niánfàn) ya da Yılbaşı yemeği (年夜飯 - Nián yèfàn) olarak adlandırılan bu özel an için her aile, kendi imkânlarınca en mükellef sofrayı hazırlar.

Bu sofraların olmazsa olmazı balıktır. Çince balık anlamına gelen 鱼 (Yú) ile bolluk anlamına gelen 余 (Yú) sesdeştir, yani aynı şekilde telaffuz edilir. Yeni yılın bolluk getirmesi için sofrada mutlaka balık buğlama bulunur.

Özellikle çocukların dört gözle bekledikleri andır bu akşam. Büyükler küçüklere içinde bayram harçlığı bulunan kırmızı zarf (红包 – Hóngbāo) verirler.

Gecenin bir diğer eğlencesi ise Çin Merkezi Televizyonu (CCTV)’nda yayınlanan yılbaşı özel programıdır. Bahar Bayramı Galası........

© T24