Diğer

02 Ağustos 2025

Gelir vergisinin konusunun kapsamında; ticari, zirai, mesleki kazançlar, ücretler, gayrimenkul/menkul sermaye iratları ile diğer kazanç/iratlar olarak bilinen 7 gelir unsuru yer alır. Hazinenin devlet tahvili, hazine bonosu gibi iç borçlanma araçlarının faizi de, kira sertifikalarının getirileri de, TL mevduat faizi de gelirin 7 gelir unsurundan biri olan menkul sermaye iradıdır.

GVK m. 75’te sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşmuş sermaye dolayısıyla elde ettiği faiz, kâr payı, kira ve benzeri iratların menkul sermaye iradı olduğu hüküm altına alınmıştır.

Bu getiriler nedeniyle ödeme gücü ortaya çıktığı için de gelir vergisine tabi olmalıdır. Hatta ödeme gücüne göre vergileme ve bu çerçevede vergide adaletin sağlanması için getirisi az olanın az, getirisi fazla olanın fazla vergi ödemesi gerekir.

Ancak uygulama böyle olmuyor. Önce mevduat faizi nasıl vergilendiriliyor, onunla başlayalım, sonra da iç borçlanma araçlarının getirilerinin vergilendirilmesine bakalım:

Ekonomide kur ataklarının ve istikrarsızlıkların başlangıcı sayılabilecek 2018 yaz döneminde, dolarizasyonun önüne geçilmesi ve TL’ye güvenin sağlanması için o yıl Ağustos ayında TL mevduat faizine uygulanan stopaj oranı (menkul sermaye iradının vergilemesinde temel usul tevkifat bir başka deyişle stopaj yöntemidir) indirildi. Vadesiz ve 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli TL mevduat hesaplarında faiz gelirinden yüzde 15'lik gelir vergisi stopajı yüzde 5'e, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadelilerde yüzde 12'den yüzde 3'e inerken, 1 yıldan uzun vadelilerde ise yüzde 10'dan yüzde 0'a indi. Ayrıca katılım bankalarının katılma hesapları karşılığı ödediği kâr paylarına vadesine göre uygulanacak stopaj oranları TL mevduattakiyle aynı oldu.

Stopaj oranındaki indirimler ile söz konusu tasarruf araçlarında dolaylı yoldan faiz geliri artarken, kur riskinin önüne geçilmesi beklendi. Ancak tam olarak beklendiği gibi olmadı.

2021 yılı sonbaharında başlayan para politikasının gevşetilmesi sürecinde ise TL'den kaçış başladı, dolarizasyon zirve yaptı. Liralaşma stratejisi kapsamında TL mevduat faiz gelirleri ve diğerlerinde indirimli stopaj oranları uygulanmaya devam etti. Bu arada hatırlarsanız KKM enstrümanı yaratıldı ve stopaj oranı "0" olarak ilan edildi.

2023 Haziran itibariyle “rasyonel” politikalara geçiş ve para politikasında sıkılaşma sonrasında enflasyonla........

© T24