Diğer

15 Ocak 2025

Aralık ayı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri açıklandı ve böylelikle 2024 bütçesinin tüm gelir, gider, açık rakamları belli oldu. Bu veriler, maliye politikasına ilişkin sağlıklı değerlendirmeler için önemli.

2024 yılı bütçe giderleri 10,777 milyar TL, bütçe gelirleri 8,671 milyar TL ve bütçe açığı da 2,106 milyar TL olarak gerçekleşti. OVP’nin 2024 yılı için GSYH gerçekleşme tahminini (44,2 trilyon TL) dikkate alırsak; bütçe giderleri/GSYH oranı yüzde 24,4, bütçe gelirleri/GSYH oranı yüzde 19,6, bütçe açığı/GSYH oranı yüzde 4,8 ve faiz dışı açık/GSYH oranı da yüzde 1,9 oldu.

Öncelikle kamunun milli gelirin yaklaşık dörtte biri gibi yüksek bir oranını kullanıyor olması, uygulamadaki neo-liberal politikalarla uyumlu görünmüyor. 10 trilyon TL’yi aşan bütçe giderlerinin maliye politikasının ulaşmaya çalıştığı istikrar, büyüme ve bölüşümde adalet hedeflerini gerçekleştirmesi beklenmekle beraber, enflasyon hâlâ yüzde 44,4, ekonomi iki çeyrek üst üste küçüldü ve gelir dağılımının görünümünü de ümit vadetmiyor.

2024 yılı için öngörülen bütçe açığı 2,652 milyar TL idi. Kasım ayında kümülatif bütçe açığı 1,276 milyar TL olunca hükümetin aralık ayında 1,375 milyar TL daha bütçe gideri gerçekleştirme alanı vardı. Bu şekilde gerçekleşecek bütçe açığıyla bütçe açığı/GSYH oranı yüzde 6’a yaklaşacaktı. Ancak aralık ayı bütçe açığı ise 829,2 milyar TL geldiği için 546 milyar TL’nin kullanılmadığı anlaşılıyor. Neden ve nasıl olmuş, bakalım:

2023 yılı aralık ayında bütçe açığı 848 milyar TL gibi önceki aylara göre oldukça yüksek gelmişti. Kullanım yerine bakınca 2023 yılı son ayda çoğunluğu kurumlara deprem ödeneği olarak 639,6 milyar TL’lik sermaye transferleri yapılmış, ödenek yüzde 65 aşılmıştı. Ancak bu tutarın da 622,7 milyar TL’si “sınıflandırmaya girmeyen” transferlerdi. Daha da ayrıntısını göremiyoruz. Cari transferler için de 2023 yılında 1,9 trilyon TL ödenek ayrılmıştı ama 2,4 trilyon TL harcanmıştı. Burada da cari transferler ödeneği yüzde 25........

© T24