Diğer

Konuk Yazar

26 Ekim 2025

Rosa Parks

Bundan tam 20 yıl önce, 24’ü 25 Ekim’e bağlayan gece 92 yaşında yatağında huzur içinde hayata veda eden Rosa Parks, otobüste beyaz birine yerini vermeyi reddederek tarih yazmıştı.

Oturarak. Tek bir el ateş etmeden, bomba yerleştirmeden, otobüste yerinizden kalkmayarak da dünyayı değiştirebilirsiniz…

“Bir devrim başlatmak için değil, ayaklarım şiştiği, çok yorgun olduğum için kalkmadım” demişti Rosa Parks. Tam 70 yıl önce 1955 yılının aralık ayında Montgomery’deki bir giyim mağazasında tam güm etek, pantolon boyu kısalttıktan sonra çıkmış eve gitmek için her gün bindiği otobüse binmişti, 40 yaşındaydı ve ayakları şişmişti. Rosa gelen Ford marka otobüse önden binmiş ve bulduğu ilk boş koltuğa atmıştı kendini. Oysa Jim Crow yasaları uyarınca tuvaletlerde, lokantalarda, okullarda, mağazalarda, hastanelerde olduğu gibi siyahların yerinin arkada olduğunu gayet iyi biliyordu. Ama ayakları acıyordu.

Şoför hatırlattı, cevap vermedi. Bir sonraki durakta binen beyazlardan biri, kendilerine ayrılmış koltuktan kalkmasını istedi, yine cevap vermedi. Bir polis memuru gelip onu arkaya itince sesini çıkardı “Niye beni itiyorsun” diye ve otobüsten indirildi.

Rosa’nın 10 dolarlık para cezasını ödemeyi reddetmesi ve onu izleyen hapis cezası 381 gün süren toplu taşıma boykotunun başlangıcı oldu, ulaşım da felç oldu. Derken durum Yüksek Mahkeme’ye ulaştı ve Rosa “Anayasa’ya aykırı olduğu için reddediyorum” diyerek barışçıl bir devrime giden yolu açtı.

Mathin Luther King, “Rosa beklenmedik bir devrimciydi. Bu nedenle olağanüstü etkileyiciydi. Ne saf bir kadındı ne de profesyonel bir ajitatördü” demişti onu anlatırken.

Rosa’nın 1950’lerin Alabama’sında bir mağazada terzi olarak çalışması onu orta sınıf bir konuma, beden işçisi soydaşlarının ötesine taşıyordu. Saygın bir ailede Tanrı inancı ile yetiştirilmişti, babası marangoz annesi öğretmendi. Annesinin kitaplarından, babasının emekçiliğinden etkilenmişti.

Kırk yıllık yaşamında siyahlara uygulanan ayrımcılığa alışmıştı aslında, direnenlerin nasıl cezalandırıldığını biliyordu. Güney’de........

© T24