Diğer

10 Ekim 2025

“Efendiler
alkışlar arasında
kaidenin üstüne çıkıp,
bir haykırış
ve birkaç öksürükle
sustular”

- İnci Eviner

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin bünyesinde olan Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezi galerisi, İnci Eviner’in “Şüpheli Uzlaşmalar” adı altındaki videolarına, 18. İstanbul Bienali paralel sergisi çerçevesinde ev sahipliği yapıyor. Üst katta iki video yerleştirme, biri (Efendinin Köle ile Dansı-2025) karşı duvarda, diğeri ise camdan aşağıya bakılan bir şekilde yerde Denizaltı-Balina adlı video (2025) yatay bir şekilde sergileniyor.

Duvarda gösterilen video Hegel’in köle ve efendi diyalektiğinden yola çıkmakta. Eviner, Alexandre Kojeve’in 1930’larda yorumladığı ve 1947’de yayımlanmış haliyle piyasaya sürülen kitabını anımsatarak bir başlık koyuyor. Efendinin köle karşısındaki rolü kendi hayatını rizikoya atmaktan geçmekte. Köle ise buna katlanamayarak teslim olmuş ve bu nedenden dolayı da köleleşmiş birisi. Bu ilişki içinde Hegel’in dahiyane bir şekilde çözümlediği gibi “öz-bilincin” oluşması için kölenin ya başkaldırması gerekiyor ya da efendinin kendisinin karşısında bir başka efendiyi bulamayarak, sadece değersiz bir köleyle karşı karşıya kalarak, kendi öz-bilincini ortaya koyamamanın verdiği sıkıntıyı yaşıyor. Bu ilişkiler içinde doğal olarak efendinin yenilgiye düşmesini ele almakta Hegel.

Japon gölge ve ışık ilişkisi içinden geçen İnci Eviner, sineast Teinosuke Kinugasa’nın The Page of Madness adlı 1926 yılı yapımı filminin bir tımarhane sahnesini kendi videosunda bir zemin olarak kullanıyor: Yoshino Nobutak’ın yazdığı gibi Japon sineması ışık ve gölge olmaksızın var olamamaktadır; çünkü sinema zaten bir gölge ve ışık dünyası demektir. Elektrik ışığı olmaksızın imajların görünür olması mümkün değildir. Eviner bu çizgiden yola çıkarak ele aldığı videosunda, üzerlerinde kapalı mekânlara (fabrika, okul, garnizon, hapishane, akıl hastanesi üniformaları vb.) ait olan mavi işçi tulumlarıyla, bedenler birbirleri içine girmekteler. Arka........

© T24