Diğer

02 Nisan 2025

Hastalık konusuyla kişisel veya bir yakınımızın sağlığı gündeme gelince ilgileniyoruz. Hastalığın göstergelerini tanıyor, onlarda değişiklik olduğunda, tıbba, yaşam bilimlerine başvuruyoruz. Yaşam bilimlerinin tedavi aletleri yüzlerce yıldır gelişiyor. İlaç endüstrisi milyar dolarlara varan araştırma bütçeleriyle yeni moleküller geliştirmeye çalışıyor. Bu harcamaların geri dönmesini sağlamak için geliştirilen “patent” müessesesi, toplum sağlığı argümanlarıyla haklı tartışmalara konu oluyor.

Vücudumuzun DNA özelliklerinde beklenmedik gelişmeler gözlendiğinde, hasta hücrenin sağlıklı hücreyle değiştirilmesine kadar giden gelişmeleri görüyoruz. CRSPR teknolojisi denilen buluş geçen yıl NOBEL tıp ödülünü kazandı. Uğur Şahin-Özlem Türeci bu buluştan yola çıkarak COVİD aşısını geliştirdi.

Bunlar insan sağlığı ile ilgili sorunlar. İnsanlar toplumlar olarak yaşıyor ve burada ekonomi kavramıyla karşılaşıyoruz. Ekonomide hastalığın ne olduğunu biliyoruz. Enflasyon, işsizlik, bütçe-dış ticaret açığı (çifte açık), deflasyon gibi durumlar, vücudumuzdaki hastalıkların gibi teşhis ve tedavi ediliyor. Ama bu kez işin içine toplumlar ve ülkeler, farklı ülke yönetimini ifade eden “devletler” giriyor.

Devlet yönetimi siyasi tercihlerin sonucudur. Devleti yüceltenler, ona üstün güç, yetki atfedenler bu tanımı benimsemeyebilir, ama devletin oluşumu siyasetle çok yakından ilişkilidir. Bu süreçte ekonomik rahatsızlıkların tedavisinden farklı olarak, toplumların yönetimi söz konusudur. Siyasette doğru sağlıklı yönetim nasıl tanımlanabilir? Siyasette hastalıkların tanımlanmasından ne anlamalıyız? Örneğin, faşizm, komünizm, hastalık mıdır? Demokrasi sağlık göstergesi midir?

Çin’de komünist partinin ve onun genel sekreterinin 1.4 milyar Çin’linin hayatını, Çin ekonomisini yönetmesi nasıl değerlendirilmelidir? Özeleştiri, hesap verebilirlik, sorumluluk ilkesi üzerine kurulmuş, saydamlık ilkesini genel sekreterin ayrıcalığı olarak tanımlamış bir yönetim nasıl değerlendirilmelidir?

Dünyanın en büyük demokrasisi olarak bilinen Hindistan, Başbakan Narendra Modi’nin Müslümanlara karşı Hinduları kayıran politikası ile nasıl değerlendirilmelidir?

ABD’nin ve........

© T24