Cumhuriyet’ten önce kadın “insan” değildi, hatta “hayvan” bile değildi, nüfus sayımında erkekleri sayıyorlardı, büyükbaş hayvanları sayıyorlardı, kadınlar sayılmıyordu.

E, inek kadar bile değerleri olmadığı için, haliyle, resmi nikah hakları yoktu, seçme seçilme hakkını boş verdik, söz hakları bile yoktu, erkeklerin yanında konuşmaları yasaktı, sokaklar bile harem-selamlıktı, vapur gibi tramvay gibi toplu taşıma araçlarında perde vardı, kadınlar perdenin arkasında otururdu, değil başka erkekler, kocalarıyla bile babalarıyla bile yanyana oturamazlardı.

★

Cumhuriyet ilan edildi. Sadece 12 yıl sonra, 1935 yılı... Mustafa Kemal Atatürk, Uluslararası Kadınlar Birliği’ni Türkiye’ye davet etti. İstanbul’un evsahipliğinde Dünya Feminizm Kongresi düzenlendi!

★

36 ülkeden tamamı kadın 360 delege katıldı. Tek tek hatırlayalım, ABD, İngiltere, Hollanda, İsviçre, Avustralya, Mısır, Hindistan, Bulgaristan, Çekoslovakya, Yeni Zelanda, Romanya, Fransa, Norveç, Yugoslavya, Portekiz, Jamaika, İran, Polonya, Yunanistan, Estonya, Suriye, Danimarka, Mısır, Belçika, Bermuda Adaları, Finlandiya, İrlanda, İzlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Lüksemburg, Macaristan, Sri Lanka, Uruguay katıldı.

Delegelerin hepsi kadındı... Hepsi, kendi ülkelerinde kadın hakları mücadelesi veren, meslek sahibi veya parlamenterdi.

Türkiye’yi 24 delege temsil etti.

Türk heyetinin başkanı, Türk Kadınlar Birliği Başkanı Latife Bekir’di.

Yardımcıları, Aliye Esad, Lamia Refik ve Nermin Muvaffak’tı.

Ayrıca, 1935 seçimlerinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne giren Türkiye’nin ilk kadın milletvekilleri de oradaydı.

Yıldız Sarayı’nda düzenlendi.

Bir hafta sürdü.

Kürsünün arkasında iki büyük Türk Bayrağı vardı.

Bayraklarımızın arasına “Justice-Adalet” yazılı pankart asılmıştı.

Konuşmalar Fransızca, Almanca, İngilizce yapıldı.

Hukuk önünde kadın-erkek eşitliği, eşit eğitim hakkı, eşit meslek hakkı, ekonomik özgürlük hakkı üzerinde duruldu.

“Çocuk gelin” sorununa dikkat çekildi.

Savaşların, tek tek farklı ülkelerin değil, evlatların ölmesi sebebiyle “dünya kadınlarının ortak sorunu” olduğuna dikkat........

© Sözcü