YUNAN ORDUSU

Yunan Ordusu bugün yapılan Türk taarruzlarının etkisinin sınırlı kalacağını değerlendirmekteydi. 1. Kolordu Komutanı General Trikupis, ihtiyat 2. Kolordu’dan 9. Tümen’in Afyon bölgesine alınmasını teklif etti. Bu tümenin 26. Alay’ının nakline başlandı.

Daha önce bölgeye gelen 7. Tümen, bölgeyi savunan General Frangos’un komutasındaki 1. Tümen’in emrine verilmişti.

7. Tümen gün boyunca parça parça kullanıldı. Nerede bir delik oluşsa orayı tıkadı.

General Trikupis, 9. Tümen’den gelecek kuvvetlerle cepheyi takviye etmeyi tasarlamaktaydı. Ancak saat 18.00’de aldığı bir emirle işler karıştı; çünkü bu emir, savunmaya devam ederken Alanyurt-Çay istikametinde bir taarruzu öngörmekteydi. İhtiyattaki 2. Kolordu kendi emrine verilmişti. Bu bölgede bulunan dört tümenle karşı taarruz yapılmalıydı. Hacianesti bu taarruzun 28 Ağustos’ta yapılmasını emretti. Ancak 2. Kolordu Komutanı General Digenis, taarruzun ancak 29 Ağustos günü icra edilebileceğini bildirdi.

Trikupis ise bu taarruzun yapılmasından yana değildi. Aralarında sorun oluştu. Bu sorunu çözemediler. Sorun onları çözdü.(1)
İki başkomutan: Biri taarruz mevzilerine birkaç km. uzaklıkta ve taarruzda geciken tümen komutanıyla doğrudan görüşerek tedbir alıyor; diğeri 450 km. uzaklıkta, gerçekleşme olasılığı düşük bir emir veriyor. Aradaki fark birkaç gün sonra doğrudan sonuca yansıyacaktı.

Günün Özeti

Özetle 1. Ordu, 26 Ağustos’ta cepheyi yaramadı. Kalecik Sivrisi ve Karabileğim Tepesi’nin 4. Kolordu; Belentepe ve Tınaztepe’nin bir kısmının 1. Kolordu tarafından elde tutulması hoşnutluk yaratacak bir sonuç değildi. Umutlar 27’sine kaldı. Ertesi gün taarruzlar sürdürülecekti...

Diğer bölgelerde önemli bir gelişme yaşanmadı.

Ancak 2. Ordu bölgesinde 61. Tümen’in Kazuçuran bölgesine taarruzları, Yunan ihtiyatı 2. Kolordu’nun dikkatini bu bölgeye yoğunlaştırmasını sağladı. Bu, harekâtın gelişmesine olumlu bir katkıydı; çünkü Afyon bölgesindeki Yunan 1. Kolordusu’nu yardımsız bıraktı. İsmet İnönü, bu konunun önemine dikkati çekmektedir.(2)

Onun dikkatimize sunduğu diğer bir husus ise topçu atışlarındaki başarıydı. Bu atışlar Başkomutan’ın da takdirlerine mazhar olmuştu. Buna mukabil Yunan ordusunun topçusu neredeyse susmuştu. Bunun sebebini merak eden İsmet İnönü, cevabını Uşak’ta buldu. Trikupis’e göre Türk topçusunun başarılı atışları bütün topçu gözetleme yerlerini vurmuş ve Yunan topçusunun gözünü körleştirmiş ve idaresini imkânsız kılmıştı.(3)

Başkomutan bir yandan cephedeki gelişmeleri izlemekte, müdahalelerde bulunmakta, diğer yandan Yunan ihtiyat 2. Kolordu’sunu takip etmekteydi. Bu maksatla hava keşfi yaptırıldı. Pilotlar verdikleri raporda ihtiyatın yerinde durduğu, sadece bir trenin Döğer’den Afyon’a geldiği raporunu verdiler.(4)

CEPHE YARILIYOR

27 Ağustos 1922 Günü Muharebeleri

Başkomutan bir gün önce kısa bir mesajla Büyük Millet Meclisi’ne başlayan taarruzu bildirmişti. Cevabi mesaj bugün geldi. Başarı dilenmekteydi...

Bugün başarı geldi. Cephe yarıldı. Şimdi genel olarak olup bitene göz atalım.

Sabah 06.00’dan itibaren bütün 1. Ordu cephesinde şiddetli muharebeler başladı.

4. Kolordu’nun 8. ve 12. Tümenleri 04.00’te başlattıkları hücumlarla 1286 rakımlı Kurtkaya Tepelerini ele geçirdiler.

Bu taarruzlara katılanların tamamı diğer cephelerdekiler gibi kahramandı. Onlardan birini anmadan geçmeyelim. 36. Alay’ın 6. Bölük Komutanı Üsteğmen Agâh, ilk hücum esnasında ağır yaralanmıştı. Ancak yılmadı ve yaralı olarak taarruza devam etti. El bombası kullanarak düşman siperlerine girdi. Ardından Kurtkaya’nın zirvesine ulaştığında alnından vurularak şehit oldu.(5)

Dünden beri uğrunda mücadele edilen Kurtkaya canlar pahasına alınmıştı. Ancak artık Kurtkaya, Üsteğmen Agâh ve silah arkadaşlarını bağrında barındıracaktı. Taşıyla toprağıyla ağlasa da, rüzgârıyla nice Agâhları bizlere taşımaya devam etmekte...

Daha batıda 5. ve 12. Tümenlerin erken saatte başlattıkları koordineli taarruz sonucu, Erkmen Tepeler hattı ele geçirildi. Bu taarruzlar esnasında örnek bir komutanlık ve kahraman- lık sergileyen 34. Alay Komutanı Yarbay Hüsnü Bey yaralandı.

126. Alay Komutanı komutayı üstlendi. Yunan birlikleri ağır zayiat verdi. Mevzilerde sayılan ölü Yunan askeri 500 kadardı. Ancak her iki Türk tümenine mensup zayiat da oldukça yüksekti: 15 subay, 150 er şehit ve yaralıydı.

4. Kolordu Komutanı saat 08.00’de birliklerini yeniden tertipledi ve yeni hedefler verdi. Ele geçirilen yerler savunulacak, ilerlemeye kısmen devam edilecekti. Birlikler emrin gereğini yerine getirdiler.

Saat 17.00’de 11. Tümen, hedefini ele geçirdi, cephesindeki Yunan birlikleri geri çekildi.

8. Tümen 15.30’da hedefini ele geçirince, karşısındaki Yunan kuvvetleri Afyon istikametinde çekildi.

4. Kolordu cephesindeki düşman kuvvetlerinin çekilmesi üzerine Kolordu Komutanı takip emri verdi. Hedef Afyon’du.(6)

8. Tümen iki koldan Afyon’a hareket etti. 189. Alay, saat 17.30’da Afyon’a girdi. Tümen 4. Kolordu emrinden çıkarak 2. Kolordu emrine girdi.

Diğer tümenler de hedeflerini ele geçirdi.

Erkmen Tepe’de geceyi geçiren 4. Kolordu Komutanı, verdiği raporda düşmanın çok sayıda ölü bıraktığını ifade etti.(7)

Kolordu ilk vazifesini yerine getirmiş, bölgesinde düşman cephesini yarmıştı.

1. Kolordu bölgesinde, 23. Tümen’in harekâtı oldukça çetin muharebelerden sonra hızlı gelişti. Sabah başlayan taarruzlar esnasında Kayalı Tepe’de yoğun düşman ateşiyle karşılaşıldı. Bu bölgede 69. Alay zor anlar yaşadı. 2. Tabur Komutanı Yüzbaşı Bahri Bey, taburu süngü hücumuna kaldırdı. En öndeydi. Kayalı Tepe ele geçirildi. Yunan birlikleri ağır zayiat verdi ve Göktepe’ye çekildi. Saat 14.00’te bu tepe de ele geçirildi. Yunan askerleri düzensiz bir şekilde ovaya döküldüler. Alay Sinirköy’e kadar düşmanı takip etti.

Tümen Komutanı saat 14.00’te Sinirköy’de olduğunu; perişan halde Sincanlı Ovası’nı dolduran Yunan askerlerinin kaçışını izlediğini rapor etti.(8)

Kolordu........

© Sözcü