Bugünü anlamak ve bugünden yarına nelerin, neden, nasıl değişeceğini öngörebilmek; gelecekte nelerin, nasıl olması gerektiğine ilişkin düşünce üretmek için en iyi yaklaşım, “geçmişe bakmaktır”.

Marksist felsefenin omurgasını oluşturan tarihi materyalizmin temelinde yatan “geçmişe bakıp geleceği görme” yöntemi uygulandığında, geçmişte nelerin,
neden ve nasıl oluştuğu bütün berraklığıyla görülür.

Ancak, bu berraklık için ortaya çıkmış sonuçlar değil, o sonuçları yaratan süreçler irdelenmelidir.

***
Geçmişte ya da günümüzde oluşmuş ve iyi/kötü, doğru/yanlış, güzel/çirkin, başarılı/başarısız, olumlu/olumsuz gibi birçok sıfatla tanımlanan her sonuç, yaşanan bir sürecin ürünüdür.

O süreçler analitik bir yaklaşımla irdelenmeden, yalnızca bu tür sıfatlarla nitelenen sonuçlar için yapılan değerlendirmelerle geleceğe ilişkin sağlıklı kestirimlerde bulunmak pek mümkün değildir.

Kendisi başlı başına uzun bir süreç olan yaşamda da yalnızca sonuçlara bakarak sevinmek ya da üzülmek, mutlu ya da mutsuz olmak anlık tepkiler olmanın
ötesine geçmez ve yaşamın sonraki bölümü için kişiye ya da........

© Sonsöz