menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Kapitalizm neden ulusların bütünleşmesini sağlayamaz: NAFTA örneği

25 1
08.02.2025

Trump bütün dünyayı sallamaya devam ediyor. Dünya küçük belki ama yine de ABD sermayesi adına yediği naneler bir seferde ele alınacak gibi değil. Bu yazıda ulusların bütünleşmesi sürecine etkisinden bahsedelim.

Ulus kategorisi özellikle Fransız Devrimi sonrası burjuvazinin öncülüğünde tarihsel bir ilerleme olarak belirdi. Feodal parçalanmışlığa karşı burjuvazi kendi tasarrufunda geniş bir pazar ve serbest emek gücü elde ettiği kapitalist üretim ilişkilerini kurmak için ulus devletleri inşa etti.

Dünyada emekçi sınıflarının ise 21. yüzyılda ileri hedefi ulusların ekonomik, kültürel ve siyasi olarak bütünleştikleri bir sosyalizmdir. Tabi ki bu aşama ulusal düzeydeki sosyalist iktidar ve kuruluşları izleyecektir.

1990’larda bir zafer türküsü gibi söylenen “küreselleşme” ise emperyalizmin bütün uluslardan emekçi sınıfların gırtlağına çöktüğü bir yağma ve sömürü düzeninin adı oldu.

Buna karşılık emperyalizm ileride sosyalist bütünleşme için bir nesnel zemin de üretmeye devam etti. Bu gelişme üretim araçlarının özel mülkiyetine karşılık üretimin ileri derece toplumsallaşmasına dayanıyordu. Artık bir nihai ürünün pazara çıkmadan önce kapsadığı ham madde ve ara ürünlerin defalarca ulusal sınırları aştığına tanıklık ediyoruz. Bu durum tarihte hiç görülmedik bir dünya ticaret hacminde sıçramaya neden oldu.

Öte yandan bu koşullarda emperyalist devletler daha büyük bir pazar, ham madde kaynağı ve en nihayet emperyalist hegemonya için ulusların bütünleşmesi yolunda adımlar attılar. Bunun günümüzde en gelişkin örneği Avrupa Birliği (AB) oldu. Buradaki çelişkileri, nelere mal olduğunu ve parçalanma olasılığını başka bir yazıda ele alalım.

Diğer bir örnek ise, ABD sermayesinin öncülüğünde ABD, Meksika ve Kanada arasındaki Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşmasıydı (NAFTA). Uzun görüşmeler ve devletler arasındaki birçok ikili anlaşmadan sonra 1994 yılında yürürlüğe girdi. AB gibi ortak para birimi, ortak maliye politikaları ve diğer........

© soL