Devlet Denetleme Kurulu’na (DDK) kooperatifler, birlikler gibi kuruluşları denetleme ve yöneticilerini görevden uzaklaştırma yetkisi veren yasal düzenleme, 4 Şubat 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı. CHP de, bu yasanın iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.

CHP’nin “DDK’ya Sultanlık Yetkisi” diye adlandırdığı bu yasa, aslında mevcut siyasal rejime muhalif demokratik kuruluşların yöneticilerinin doğrudan görevden alınmasını sağlayarak otoriter, totaliter yönetimlerdeki faşizan yaptırımları anımsatıyor.

DDK yasasında değişiklik yapan bu yeni yasal düzenlemeyle Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), TTB (Türk Tabipleri Birliği) gibi demokratik kuruluşlara bir baskı ortamı yaratılabilecek.

Yasal değişiklikte doğrudan sendikaların adı geçmemekle birlikte kanunun temel metninde işçi ve işveren kuruluşlarının da DDK tarafından denetime tabi olduğu yer alıyor. Yani, zorlama bir yorumla sendika yöneticileri de görevden alınabilir.

7539 sayılı yasa değişikliğinin ikinci maddesinde aynen şöyle deniyor:

“Devlet Denetleme Kurulu kamuya yararlı derneklerle vakıflarda, kooperatiflerde, birliklerde ve bu kurum ve kuruluşların her türlü ortaklık ve iştiraklerinde her türlü idari soruşturma, inceleme, araştırma ve denetleme yapabilir.”

Yine yasanın diğer önemli bir maddesinde de, “DDK üyeleri ve denetçilerinin tüm kamu kurum ve kuruluşlarında ve … kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında, kamuya yararlı derneklerde ve vakıflarda istihdam edilen memurlar ve diğer kamu görevlileri dahil olmak üzere her kademe ve rütbedeki görevlileri görevden uzaklaştırma yetkisi”ne haiz olduğu belirtiliyor.

Böylelikle bu kuruluşların yöneticileri görevden alınıp yerlerine kayyum atanması da mümkün hale gelebiliyor.

CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, 12 Şubat 2025 tarihinde yasanın iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvuru sırasında yaptığı konuşmada, DDK’ye verilen yetkiyi “denetimsiz sultanlara verilebilecek bir yetki” şeklinde tanımlayarak “Aslında Devlet Denetleme Kurulu aracılığı ile bu yetkiyi Cumhurbaşkanı kullanacak” dedi.

Gökhan Günaydın, “Yasa, Devlet Denetleme Kurulu denetçilerine Cumhuriyet savcıları gibi yazışma yapma, bilgi ve belge toplama, açıklama isteme yetkisi veriyor. Bu da anayasaya aykırıdır. Keza bu kuruluşların yöneticilerinin denetçinin bir raporuyla görevden uzaklaştırılması da son derece keyfidir. Cumhurbaşkanının talimatı ile bu tür işlemler yapılabilir. Kayyumdan daha geri bir düzenleme” diye görüş belirtti.

CHP’nin diğer Grup Başkanvekili Murat Emir de, “Devlet Denetleme Kurulu denetçisi........

© soL